MỤC LỤC
Giới thiệu
Lấy tủy răng là một quy trình nha khoa phổ biến, được thực hiện để cứu những chiếc răng bị tổn thương hoặc nhiễm trùng nghiêm trọng. Theo Hiệp hội Nội nha Hoa Kỳ (American Association of Endodontists), mỗi năm, có hơn 15 triệu ca lấy tủy răng được thực hiện tại Hoa Kỳ.
Quy trình này thường an toàn và hiệu quả, nhưng trong một số trường hợp hiếm gặp, nhiễm trùng có thể xảy ra sau khi lấy tủy. Việc hiểu rõ về triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa nhiễm trùng sẽ giúp bạn chăm sóc răng miệng tốt hơn và xử lý kịp thời khi có dấu hiệu bất thường.
1. Nhiễm trùng sau khi lấy tủy răng là gì?
Cấu trúc của răng bao gồm ba lớp chính:
- Men răng (Enamel): Lớp cứng bên ngoài bảo vệ răng.
- Ngà răng (Dentin): Lớp xốp bên dưới men răng, có vai trò như một lớp đệm.
- Tủy răng (Pulp): Phần mềm ở trung tâm răng, chứa dây thần kinh, mạch máu và tế bào tạo ngà (odontoblasts) giúp duy trì sức khỏe răng.
Khi tủy răng bị tổn thương do sâu răng hoặc chấn thương, vi khuẩn có thể xâm nhập gây viêm nhiễm. Lấy tủy răng là quá trình loại bỏ phần tủy bị tổn thương hoặc nhiễm trùng, làm sạch ống tủy và trám bít để ngăn ngừa tái nhiễm.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nhiễm trùng vẫn có thể xảy ra sau quy trình này do một số yếu tố nhất định, dẫn đến nguy cơ tái phát hoặc lan rộng.
2. Triệu chứng của nhiễm trùng sau khi lấy tủy răng
Triệu chứng nhiễm trùng thường xuất hiện ngay sau khi lấy tủy hoặc có thể phát triển chậm trong vài tháng đến nhiều năm. Dưới đây là những dấu hiệu cần chú ý:
Triệu chứng sớm
- Đau răng hoặc khó chịu: Cơn đau có thể từ nhẹ đến nghiêm trọng, đặc biệt khi nhai, cắn hoặc khi răng tiếp xúc với nhiệt độ nóng/lạnh.
- Sưng tấy: Nướu quanh răng bị nhiễm có thể đỏ, sưng và ấm. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, sưng có thể lan ra mặt, cổ hoặc má.
- Chảy mủ: Xuất hiện dịch mủ màu vàng, xanh hoặc trắng đục quanh chân răng.
- Vị lạ hoặc hơi thở có mùi: Thường do mô nhiễm trùng gây ra.
Triệu chứng muộn
- Sốt: Nhiễm trùng có thể gây sốt nhẹ đến trung bình nếu không được điều trị.
- Khó chịu toàn thân: Mệt mỏi hoặc triệu chứng giống như nhiễm trùng khác.
- Lan rộng nhiễm trùng: Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm trùng có thể lan đến xương hàm, mô mềm xung quanh hoặc thậm chí vào máu (nhiễm khuẩn huyết).
Khi nào cần gặp nha sĩ?
Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào kể trên, đặc biệt là đau kéo dài hoặc sưng tấy không giảm sau 1 tuần, hãy đến gặp nha sĩ ngay lập tức để được kiểm tra và xử lý.
3. Nguyên nhân gây nhiễm trùng sau khi lấy tủy răng
Mặc dù lấy tủy răng là một quy trình hiệu quả, có nhiều nguyên nhân dẫn đến nhiễm trùng sau khi thực hiện:
- Hình dạng phức tạp của ống tủy:
Một số răng có ống tủy hẹp, cong hoặc có thêm các ống tủy phụ mà nha sĩ có thể bỏ sót trong quá trình làm sạch. - Vệ sinh ống tủy không hoàn chỉnh:
Nếu vi khuẩn hoặc mô chết không được loại bỏ hoàn toàn trong lần điều trị đầu tiên, chúng có thể tiếp tục phát triển và gây nhiễm trùng. - Chậm trễ trong phục hình:
Khi việc đặt mão răng hoặc phục hình cố định bị trì hoãn sau khi lấy tủy, vi khuẩn có thể xâm nhập trở lại vào răng qua lỗ trám tạm. - Tái phát sâu răng:
Nếu răng bị sâu mới sau khi lấy tủy, hoặc nếu phần trám bị nứt, vi khuẩn có thể xâm nhập và gây nhiễm trùng. - Tổn thương sau khi lấy tủy:
Răng bị nứt hoặc gãy sau lấy tủy có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn tiếp cận khu vực đã điều trị.
4. Điều trị nhiễm trùng sau khi lấy tủy răng
Khi phát hiện nhiễm trùng, việc điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng. Nha sĩ có thể đề nghị một trong các phương pháp sau:
Lấy tủy lại (Retreatment):
Quy trình này được thực hiện tương tự lần lấy tủy đầu tiên, nhưng tập trung vào việc làm sạch kỹ lưỡng hơn:
- Loại bỏ vật liệu trám cũ.
- Làm sạch và khử trùng toàn bộ ống tủy, bao gồm các ống tủy phụ.
- Trám lại ống tủy và đặt mão bảo vệ.
Phẫu thuật cắt chóp (Apicoectomy):
Nếu nhiễm trùng nằm ở phần đầu chân răng, nha sĩ có thể thực hiện phẫu thuật cắt bỏ chóp răng và phần mô nhiễm xung quanh.
Nhổ răng (Extraction):
Trong trường hợp nhiễm trùng không thể kiểm soát hoặc răng bị tổn thương nghiêm trọng, nhổ răng là biện pháp cuối cùng.
5. Phòng ngừa nhiễm trùng sau khi lấy tủy răng
Chăm sóc răng miệng đúng cách sau khi lấy tủy sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa hiệu quả:
- Vệ sinh răng miệng:
- Đánh răng ít nhất hai lần mỗi ngày với kem đánh răng chứa fluoride.
- Sử dụng chỉ nha khoa hàng ngày để làm sạch kẽ răng.
- Sử dụng nước súc miệng:
- Dùng nước súc miệng kháng khuẩn trong những ngày đầu tiên sau khi lấy tủy để giảm nguy cơ vi khuẩn xâm nhập.
- Tuân thủ lịch hẹn với nha sĩ:
- Quay lại nha sĩ để đặt mão răng hoặc phục hình cố định càng sớm càng tốt.
- Kiểm tra định kỳ ít nhất hai lần mỗi năm để phát hiện sớm sâu răng hoặc dấu hiệu nhiễm trùng.
- Bảo vệ răng:
- Tránh nhai đồ ăn cứng hoặc dai để giảm nguy cơ nứt, vỡ răng.
6. Liên quan giữa lấy tủy răng và ung thư
Một số thông tin sai lệch cho rằng lấy tủy răng có liên quan đến ung thư, như được đề cập trong bộ phim tài liệu Root Cause (2018). Tuy nhiên, các tổ chức y tế uy tín như Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) và Hiệp hội Nội nha Hoa Kỳ (AAE) đã bác bỏ thông tin này. (nguồn tham khảo)
7. Kết luận
Nhiễm trùng sau khi lấy tủy răng là trường hợp hiếm gặp nhưng cần được phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy đến gặp nha sĩ ngay. Điều quan trọng là chăm sóc răng miệng đúng cách và tuân thủ lịch trình kiểm tra định kỳ để bảo vệ sức khỏe răng miệng lâu dài.
Tài liệu tham khảo:
- Pak JG, et al. (2011). Pain prevalence and severity before, during, and after root canal treatment: A systematic review. DOI:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21419285 - Post treatment care. (n.d.).
http://www.aae.org/patients/your-office-visit/post-treatment-care.aspx - Prada I, et al. (2019). Influence of microbiology on endodontic failure. Literature review. DOI:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6530959/#__ffn_sectitle - Endodontic facts. (n.d.).
https://www.aae.org/specialty/about-aae/news-room/endodontic-facts/ - Tooth saving tips. (2013).
https://www.aae.org/uploadedfiles/clinical_resources/guidelines_and_position_statements/toothsavingtips.pdf - Root canal treatment. (2019).
http://www.nhs.uk/conditions/Root-canal-treatment/Pages/Introduction.aspx - Tabassum S, et al. (2016). Failure of endodontic treatment: The usual suspects. DOI:
https://doi.org/10.4103/1305-7456.175682