Các mức độ cao răng và cách xử lý

Tác giả bài viết: Bác sĩ Phan Xuân Sơn – Chuyên khoa Răng Hàm Mặt, ĐH Y Dược TP.HCM, 10 năm kinh nghiệm. Thành viên Hội Răng Hàm Mặt Việt Nam
Ngày xuất bản: 26/02/2025

Mức độ cao răng là vấn đề phổ biến mà nhiều người đang phải đối mặt, gây ra nhiều rắc rối cho sức khỏe răng miệng. Tại Nha Khoa 3T, chúng tôi nhận thấy rằng việc hiểu rõ các cấp độ cao răng và phương pháp xử lý phù hợp sẽ giúp bạn có biện pháp ngăn ngừa và điều trị kịp thời. Vôi răng hình thành từ sự tích tụ mảng bám, nếu không được làm sạch sẽ gây ra nhiều vấn đề như hôi miệng, viêm nướu, thậm chí dẫn đến mất răng. Bài viết này sẽ giúp bạn phân biệt được các cấp độ của cao răng và tìm ra giải pháp phù hợp với tình trạng răng miệng của mình.

1. Cao Răng Là Gì Và Được Hình Thành Như Thế Nào?

Cao răng, hay còn gọi là vôi răng, được hình thành từ quá trình vôi hóa các mảng bám trên răng. Sau mỗi lần ăn, vi khuẩn trong miệng kết hợp với thức ăn thừa và protein trong nước bọt tạo thành mảng bám. Nếu không được làm sạch kịp thời, các mảng bám này dần bị vôi hóa bởi khoáng chất trong nước bọt, tạo thành cao răng cứng, bám chặt vào bề mặt răng.

Trong thành phần của cao răng chủ yếu chứa vi khuẩn đã chết bị khoáng hóa, protein khoáng hóa, canxi photphat, canxi cacbonat và magie photphat. Đây là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn gây bệnh phát triển, tạo thành các ổ viêm nhiễm và gây ra nhiều vấn đề về răng miệng như viêm nướu, viêm nha chu, sâu răng và hôi miệng.

Nguyên nhân chính dẫn đến sự hình thành cao răng bao gồm:

• Vệ sinh răng miệng không đúng cách hoặc không đều đặn
• Chế độ ăn nhiều đường và tinh bột
• Thói quen hút thuốc lá, uống cà phê, trà đặc
• Tiết nước bọt ít
• Không đi khám răng định kỳ

Thực tế cho thấy, dù bạn có vệ sinh răng miệng kỹ đến đâu, cao răng vẫn có thể hình thành do vi khuẩn luôn tồn tại trong khoang miệng. Tuy nhiên, chính thói quen vệ sinh không đúng cách và không đều đặn là nguyên nhân khiến cao răng phát triển nhanh và nhiều hơn.

2. Phân Loại Và Các Cấp Độ Cao Răng

Để xác định phương pháp xử lý phù hợp, việc hiểu rõ về phân loại và các cấp độ của cao răng là vô cùng quan trọng. Dựa trên đặc điểm và vị trí, cao răng được chia thành hai loại chính là cao răng thường và cao răng huyết thanh.

2.1. Phân Loại Cao Răng

Cao răng thường: Có màu trắng đục hoặc vàng nhạt, xuất hiện chủ yếu ở vùng cổ răng. Đối với người hút thuốc, cao răng thường có màu sẫm hơn. Loại cao răng này có thể gây chảy máu chân răng và viêm nướu.

Cao răng huyết thanh: Hình thành ở nướu dưới, thường có màu đỏ nâu hay nâu đen. Cao răng huyết thanh chứa nhiều vi khuẩn hơn, dễ gây viêm nướu và nhiễm khuẩn chân răng nghiêm trọng hơn so với cao răng thường.

2.2. Các Cấp Độ Cao Răng

Dựa vào mức độ phát triển, cao răng được chia thành 4 cấp độ:

Cao răng cấp độ 1: Là giai đoạn cao răng mới hình thành, có màu vàng nhạt pha trắng nhẹ, khá giống với màu răng tự nhiên nên khó phát hiện bằng mắt thường. Khi quan sát kỹ, bạn sẽ thấy một dải trắng nhẹ ở viền nướu. Ở cấp độ này, cao răng chưa cứng, có thể làm sạch bằng phương pháp vệ sinh răng miệng thông thường.

Cao răng cấp độ 2: Cao răng đã trải qua thời gian tích tụ nên dày hơn, có thể lên đến 2mm. Bạn có thể dễ dàng nhận ra những mảng bám màu vàng nhạt trên răng. Ở giai đoạn này, cao răng đã khá cứng và khó loại bỏ bằng các biện pháp vệ sinh thông thường tại nhà. Tuy chưa gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, nhưng đã tạo cảm giác khó chịu và mất thẩm mỹ.

Cao răng cấp độ 3: Cao răng đã phát triển thành một lớp dày, có màu vàng đậm đến vàng sẫm, bám nhiều trên bề mặt răng. Đặc biệt, cao răng cấp độ 3 không chỉ xuất hiện ở mặt trong mà còn có thể thấy ở mặt ngoài của răng. Ở giai đoạn này, cao răng đã gây ra các vấn đề về sức khỏe răng miệng như hôi miệng, sâu răng, viêm nướu và chảy máu chân răng.

Cao răng cấp độ 4: Đây là cấp độ nặng nhất của cao răng. Màu sắc chuyển từ vàng sẫm sang đen, tạo thành các mảng tối màu trên răng. Trong nhiều trường hợp nặng, cao răng có thể lan xuống cả vùng nướu, gây cao răng dưới nướu. Cao răng cấp độ 4 đã có thời gian bám lâu trên răng, ăn mòn men răng, xâm nhập vào ngà răng và gây ra nhiều bệnh lý răng miệng nghiêm trọng như viêm nha chu, viêm tủy răng, thậm chí làm răng lung lay dẫn đến mất răng.

Bảng so sánh các cấp độ cao răng:

3. Tác Hại Của Cao Răng Đối Với Sức Khỏe Răng Miệng

Cao răng không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Các mảng bám cao răng là nơi trú ngụ của vi khuẩn gây bệnh, từ đó dẫn đến các tác hại sau:

• Hôi miệng: Vi khuẩn trong cao răng phân hủy thức ăn và tạo ra các hợp chất lưu huỳnh gây mùi hôi.
• Viêm nướu: Cao răng kích ứng nướu, gây sưng, đỏ và chảy máu khi đánh răng.
• Viêm nha chu: Khi không được điều trị, viêm nướu có thể phát triển thành viêm nha chu, phá hủy mô mềm và xương hàm, dẫn đến răng lung lay và rụng răng.
• Sâu răng: Vi khuẩn trong cao răng sản sinh axit ăn mòn men răng, tạo ra các lỗ sâu.
• Tụt lợi: Cao răng đẩy lợi khỏi chân răng, để lộ chân răng nhạy cảm và dễ bị nhiễm trùng.
• Ảnh hưởng đến bệnh toàn thân: Nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa viêm nha chu và các bệnh tim mạch, đái tháo đường, sinh non.

4. Phương Pháp Xử Lý Cao Răng Theo Từng Cấp Độ

Tùy thuộc vào mức độ cao răng, có nhiều phương pháp xử lý khác nhau. Dưới đây là các biện pháp phù hợp với từng cấp độ:

4.1. Xử Lý Cao Răng Cấp Độ 1

Với cao răng mới hình thành, bạn có thể áp dụng các biện pháp vệ sinh răng miệng tại nhà:

• Đánh răng đúng cách ít nhất 2 lần/ngày bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng có chứa flour
• Sử dụng chỉ nha khoa hoặc tăm nước để làm sạch kẽ răng
• Súc miệng bằng nước súc miệng kháng khuẩn
• Hạn chế thực phẩm có nhiều đường và bột
• Tránh đồ uống có màu như cà phê, trà đặc
• Không hút thuốc lá

4.2. Xử Lý Cao Răng Cấp Độ 2

Đối với cao răng cấp độ 2, ngoài việc duy trì vệ sinh răng miệng, bạn có thể áp dụng một số phương pháp tẩy cao răng tại nhà:

• Dùng chanh và muối: Acid trong chanh phản ứng với cao răng, làm chúng dễ bong tróc. Trộn nước cốt chanh với muối, thoa nhẹ lên răng rồi đánh răng.
• Dùng Baking Soda: Trộn baking soda với nước thành hỗn hợp sệt, đánh răng với hỗn hợp này 1-2 lần/tuần.
• Dùng muối: Muối có tính sát khuẩn cao, giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn. Kết hợp muối với giấm ăn hoặc kem đánh răng để tăng hiệu quả làm sạch.
• Dùng dầu dừa: Ngậm dầu dừa trong miệng khoảng 15-20 phút rồi nhổ ra, giúp kéo vi khuẩn ra khỏi răng và nướu.

Tuy nhiên, các phương pháp tại nhà chỉ có hiệu quả hạn chế và không thể thay thế việc lấy cao răng chuyên nghiệp tại nha khoa.

4.3. Xử Lý Cao Răng Cấp Độ 3 Và 4

Đối với cao răng cấp độ 3 và 4, việc đến nha khoa để được bác sĩ chuyên khoa thực hiện lấy cao răng là cần thiết. Quy trình lấy cao răng tại Nha Khoa 3T bao gồm:

1. Thăm khám và tư vấn: Bác sĩ sẽ kiểm tra tổng quát để đánh giá tình trạng cao răng và sức khỏe răng miệng.
2. Vệ sinh răng miệng: Làm sạch khoang miệng trước khi tiến hành lấy cao răng.
3. Lấy cao răng bằng máy siêu âm: Sử dụng thiết bị siêu âm để làm rung và bong cao răng khỏi bề mặt răng mà không gây tổn thương đến men răng.
4. Đánh bóng răng: Sau khi lấy sạch cao răng, bác sĩ sẽ đánh bóng răng để làm mịn bề mặt, giúp răng trắng sáng hơn và ngăn ngừa cao răng hình thành lại.
5. Kiểm tra tổng quát và hướng dẫn chăm sóc: Bác sĩ kiểm tra lại kết quả và tư vấn cách chăm sóc răng miệng tại nhà.

Đối với những trường hợp cao răng nặng, đặc biệt là cao răng dưới nướu, có thể cần thực hiện quy trình nạo túi nha chu sâu hơn để làm sạch hoàn toàn các mảng bám.

5. Cách Phòng Ngừa Cao Răng Hiệu Quả

Phòng ngừa luôn tốt hơn điều trị. Để hạn chế sự hình thành cao răng, bạn nên:

• Đánh răng đúng cách: Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày, mỗi lần 2 phút bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng có chứa flour.
• Sử dụng chỉ nha khoa: Làm sạch kẽ răng ít nhất 1 lần/ngày để loại bỏ mảng bám mà bàn chải không thể tiếp cận.
• Dùng nước súc miệng: Nước súc miệng kháng khuẩn giúp tiêu diệt vi khuẩn và ngăn ngừa mảng bám.
• Hạn chế thực phẩm có đường: Giảm tiêu thụ đồ ngọt và đồ ăn nhiều tinh bột để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn.
• Không hút thuốc lá: Hút thuốc làm tăng nguy cơ hình thành cao răng và gây ra nhiều vấn đề răng miệng khác.
• Khám nha khoa định kỳ: Nên thực hiện lấy cao răng chuyên nghiệp 6 tháng/lần để ngăn ngừa sự tích tụ của cao răng.

Kết Luận

Hiểu rõ về các mức độ cao răng và cách xử lý phù hợp là vô cùng quan trọng trong việc duy trì sức khỏe răng miệng. Cao răng không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý răng miệng nghiêm trọng. Tùy thuộc vào cấp độ cao răng, bạn có thể áp dụng các biện pháp vệ sinh tại nhà hoặc đến nha khoa để được điều trị chuyên nghiệp.

Nha Khoa 3T với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, giá cạo vôi răng phải chăng, sẵn sàng hỗ trợ bạn trong việc xử lý cao răng và chăm sóc sức khỏe răng miệng. Hãy chủ động phòng ngừa và điều trị cao răng kịp thời để có một hàm răng khỏe mạnh, trắng sáng và nụ cười tự tin.

Bạn đang gặp vấn đề với cao răng? Đừng chần chừ, hãy liên hệ ngay với Nha Khoa 3T để được tư vấn và điều trị hiệu quả. Hiện nay, chúng tôi đang có ưu đãi giảm 10% cho khách hàng đặt lịch hẹn trước. Liên hệ qua Hotline: 0913121713 hoặc ghé thăm chúng tôi tại Số 6 Nguyễn Cửu Đàm, P. Tân Sơn Nhì, Q. Tân Phú, TP. HCM. Tìm hiểu thêm thông tin tại website: Trungtamnhakhoa3t.com hoặc Fanpage: Facebook.com/nhakhoa.tanphu.3t.

---

Lưu ý: Mọi thông tin chỉ mang tính tham khảo, không thay thế việc thăm khám và tư vấn từ chuyên gia. Vui lòng liên hệ bác sĩ hoặc nha sĩ để được tư vấn phù hợp với tình trạng răng miệng của bạn. Xem thêm

Tài liệu tham khảo:

• Tartar. (n.d.). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/25102-tartar
• Parker, H. (2008, September 22). What is Tartar? 6 Tips to Control Buildup. WebMD; WebMD. https://www.webmd.com/oral-health/tartar-dental-calculus-overview