MỤC LỤC
1. Tổng Quan Về Lấy Tủy Răng
Lấy tủy răng (hay còn gọi là liệu pháp nội nha) là phương pháp điều trị chuyên sâu nhằm xử lý nhiễm trùng hoặc tổn thương trong tủy răng – phần trong cùng của răng chứa các dây thần kinh, mạch máu và mô liên kết. Đây là một quy trình nha khoa phổ biến, được thực hiện hơn 15 triệu lần mỗi năm tại Hoa Kỳ, và thường không gây đau đớn nếu được thực hiện đúng cách.
Việc lấy tủy răng không chỉ giúp bảo vệ răng bị tổn thương khỏi việc bị nhổ bỏ mà còn khôi phục chức năng và hình dạng ban đầu của răng. Tuy nhiên, để tránh phải lấy tủy răng, việc chăm sóc và phòng ngừa các bệnh lý răng miệng là rất cần thiết.
2. Nguyên Nhân Cần Lấy Tủy Răng
Tủy răng có thể bị tổn thương hoặc nhiễm trùng do nhiều nguyên nhân, bao gồm:
- Sâu Răng Sâu
- Khi vi khuẩn từ sâu răng không được điều trị kịp thời, chúng có thể xâm nhập qua men răng và ngà răng, tấn công vào tủy răng, gây ra viêm tủy (pulpitis).
- Triệu chứng thường gặp: đau nhói khi ăn uống đồ nóng hoặc lạnh, đau kéo dài không thuyên giảm.
- Răng Bị Nứt Hoặc Gãy
- Các vết nứt nhỏ hoặc gãy răng do tai nạn, nghiến răng hoặc nhai đồ cứng có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn trong miệng xâm nhập vào tủy răng.
- Tác Động Lực Lớn Dẫn Đến Chấn Thương Răng
- Đôi khi, răng không bị nứt hoặc sâu nhưng vẫn có thể bị tổn thương tủy do chấn thương mạnh, làm cản trở sự lưu thông máu đến tủy, dẫn đến chết tủy.
- Các Thủ Thuật Nha Khoa Trước Đó
- Những quy trình nha khoa không thành công hoặc lặp đi lặp lại như trám răng sâu hoặc điều trị răng gần tủy có thể gây viêm hoặc tổn thương tủy.
3. Triệu Chứng Của Tủy Răng Bị Nhiễm Trùng
Mặc dù không phải lúc nào răng bị nhiễm trùng cũng có triệu chứng rõ ràng, nhưng các dấu hiệu phổ biến bao gồm:
- Đau Răng Kéo Dài
- Cơn đau sâu xuất hiện cả khi nghỉ ngơi lẫn khi nhai, đặc biệt lan sang hàm, mặt hoặc các răng lân cận.
- Nhạy Cảm Với Nhiệt Độ
- Răng đau nhói khi tiếp xúc với thực phẩm hoặc đồ uống nóng hoặc lạnh, kéo dài ngay cả khi đã ngừng ăn.
- Sưng Nướu
- Nướu quanh răng bị nhiễm trùng có thể sưng tấy, đỏ hoặc đau.
- Xuất Hiện Mụn Nhọt Trên Nướu
- Những nhọt mủ nhỏ (fistula) có thể xuất hiện trên nướu, tiết ra mủ có mùi khó chịu.
- Hàm Sưng
- Sự tích tụ mủ không thoát ra ngoài có thể dẫn đến sưng cả vùng hàm.
- Răng Đổi Màu
- Nhiễm trùng tủy có thể làm gián đoạn dòng máu nuôi dưỡng răng, khiến răng bị đổi màu tối.
- Răng Lung Lay
- Khi nhiễm trùng lan đến xương nâng đỡ răng, răng có thể bị lung lay.
4. Quy Trình Lấy Tủy Răng
Quy trình lấy tủy răng thường bao gồm các bước sau:
- Chuẩn Bị Và Đánh Giá
- Chụp X-Quang: Giúp xác định mức độ nhiễm trùng và cấu trúc của tủy răng.
- Kiểm Tra Tủy Răng: Bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp như gõ nhẹ, kiểm tra cảm giác với nhiệt độ, hoặc thử điện tủy để đánh giá tình trạng tủy.
- Tiêm Tê
- Thuốc gây tê cục bộ được sử dụng để giảm đau trong suốt quá trình lấy tủy.
- Đặt Đê Nha Khoa
- Một tấm cao su mỏng được đặt quanh răng để giữ răng khô và ngăn vi khuẩn từ nước bọt xâm nhập.
- Loại Bỏ Tủy Răng Bị Nhiễm Trùng
- Bác sĩ sử dụng các dụng cụ nha khoa chuyên dụng để loại bỏ mô tủy răng bị viêm hoặc nhiễm trùng.
- Làm Sạch Và Khử Trùng
- Bên trong buồng tủy và các ống tủy được làm sạch và khử trùng kỹ lưỡng để loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn.
- Trám Ống Tủy
- Các ống tủy được lấp đầy bằng vật liệu nha khoa dẻo gọi là gutta-percha nhằm ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập trở lại.
- Đặt Trám Tạm
- Răng được bịt kín bằng trám tạm để bảo vệ trong khi chờ mão răng.
- Đặt Mão Răng Sứ
- Sau khoảng 2-3 tuần, mão răng sứ vĩnh viễn sẽ được chế tạo và gắn lên răng để phục hồi chức năng và hình dáng ban đầu.
5. Lợi Ích Và Rủi Ro
Lợi Ích
- Loại bỏ hoàn toàn nhiễm trùng, ngăn ngừa sự lây lan sang các răng khác.
- Bảo tồn răng tự nhiên, thay vì phải nhổ bỏ.
- Khôi phục chức năng nhai và tính thẩm mỹ.
Rủi Ro
- Trong một số trường hợp, lấy tủy răng có thể thất bại nếu nhiễm trùng không được loại bỏ hoàn toàn hoặc răng bị tổn thương quá nặng.
- Có thể cần điều trị lại hoặc phải nhổ răng nếu quá trình điều trị không thành công.
6. Hướng Dẫn Chăm Sóc Sau Lấy Tủy
Sau khi lấy tủy răng, để răng và nướu nhanh chóng hồi phục, bạn nên:
- Ăn Thức Ăn Mềm:Tránh nhai trên răng được điều trị trong vài ngày đầu. Nên chọn thực phẩm dễ nhai như cháo, súp, sữa chua.
- Vệ Sinh Răng Miệng Đúng Cách: Đánh răng sau mỗi bữa ăn và dùng chỉ nha khoa hàng ngày để loại bỏ mảng bám.
- Hạn Chế Thói Quen Gây Hại: Tránh hút thuốc vì khói thuốc làm chậm quá trình lành vết thương.
- Theo Dõi Triệu Chứng: Liên hệ với nha sĩ nếu bạn cảm thấy đau nhói, sưng tấy hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng trở lại.
7. Phòng Ngừa Cần Thiết
Để giảm nguy cơ phải lấy tủy răng, bạn nên:
- Chăm sóc răng miệng hàng ngày: Chải răng sau mỗi bữa ăn, dùng chỉ nha khoa và sử dụng nước súc miệng kháng khuẩn.
- Khám răng định kỳ: Ít nhất 6 tháng/lần để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề về răng miệng.
- Hạn chế đồ ăn ngọt và có tính axit: Những thực phẩm này có thể làm tăng nguy cơ sâu răng.
8. Kết Luận
Lấy tủy răng là một quy trình an toàn và hiệu quả, giúp bảo tồn răng tự nhiên và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến nhiễm trùng tủy răng, hãy đến gặp nha sĩ ngay lập tức để được tư vấn và điều trị kịp thời. Chăm sóc răng miệng đúng cách là chìa khóa để tránh các vấn đề răng miệng trong tương lai.
Tác giả: Phan Xuân Sơn, Bác sĩ chuyên khoa Răng Hàm Mặt, 10 năm kinh nghiệm, tốt nghiệp Đại học Y Dược TP.HCM
Tài liệu tham khảo:
- Merck Manual, Consumer Version. Treatment of cavities.(https://www.merckmanuals.com/home/mouth-and-dental-disorders/tooth-disorders/cavities?query=treatment%20of%20cavities) Last updated 2/2023. Accessed 11/20/2023.
- National Health Service (U.K.) Root canal treatment (https://www.nhs.uk/conditions/root-canal-treatment/). Last updated 1/27/2022. Accessed 11/20/2023.
- MouthHealthy™ Root Canals (https://www.mouthhealthy.org/all-topics-a-z/root-canals.aspx/). Accessed 11/20/2023.
