MỤC LỤC
Nguyên nhân sâu răng liên quan trực tiếp đến thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách và chế độ ăn uống nhiều đường. Tại Nha Khoa 3T, chúng tôi thường xuyên tiếp nhận các trường hợp bệnh nhân gặp vấn đề về sâu răng ở nhiều mức độ khác nhau. Sâu răng không chỉ gây đau nhức, khó chịu mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể nếu không được điều trị kịp thời.
Hiểu rõ về căn nguyên sâu răng và các yếu tố gây hư răng sẽ giúp bạn có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
1. Tổng Quan Về Sâu Răng
Sâu răng là tình trạng tổn thương mất mô cứng của răng do quá trình hủy khoáng gây ra bởi vi khuẩn ở mảng bám răng và hình thành các lỗ nhỏ trên răng. Theo thống kê, Việt Nam hiện có hơn 90% người có bệnh về răng miệng, trong đó hơn 85% trẻ em 6-8 tuổi mắc sâu răng sữa, còn sâu răng vĩnh viễn gia tăng theo tuổi. Ở người cao tuổi và người trưởng thành, có hơn 80% người có sâu răng vĩnh viễn.
Sâu răng là do sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm vi khuẩn trong miệng, ăn vặt thường xuyên, sử dụng đồ uống có đường và vệ sinh răng miệng không tốt. Đây là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhất trên thế giới, đặc biệt phổ biến ở trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn tuổi. Nhưng bất cứ ai có răng đều có thể bị sâu răng, kể cả trẻ sơ sinh.
Các Giai Đoạn Của Sâu Răng
Sâu răng phát triển qua nhiều giai đoạn:
Giai đoạn 1: Giai đoạn đầu tiên xảy ra khi răng tiếp xúc với lượng lớn axit do vi khuẩn mảng bám tạo ra. Khi các mảng bám trên răng không được làm sạch, bề mặt răng sẽ dần dần mất đi các khoáng chất. Sâu răng nhẹ ở giai đoạn này có thể được phát hiện bằng những đốm trắng nhỏ trên răng, biểu hiện mất khoáng và men răng.
Giai đoạn 2: Những đốm trắng trên răng do mất khoáng sẽ chuyển sang màu nâu. Đây là dấu hiệu cho thấy lượng khoáng chất và men răng bị mất nhiều hơn. Giai đoạn này khiến men răng suy yếu.
Giai đoạn 3: Khi men răng bị mòn, để lộ ngà răng. Bởi vì ngà răng mềm hơn men răng nên nhạy cảm hơn với tác động của axit do vi khuẩn mảng bám. Ngà răng chứa các ống dẫn đến các dây thần kinh của răng, cho nên khi chúng bị phân hủy, bạn sẽ cảm giác ê buốt, đau nhức nhẹ.
Giai đoạn 4: Khi ngà răng phân hủy hoàn toàn sẽ để lộ tủy – phần trong cùng của răng. Các dây thần kinh và mạch máu nằm trong tủy bị kích ứng và sưng tấy, tăng độ nhạy cảm và đau vùng răng bị sâu.
Giai đoạn 5: Đây là giai đoạn sâu răng nặng vì tủy bị tổn thương nặng, vi khuẩn lây lan và nhân lên bên trong răng, gần các mạch máu và dây thần kinh, dẫn đến tình trạng viêm tuỷ nghiêm trọng và áp xe răng.
2. Nguyên Nhân Gây Sâu Răng
Sự Hình Thành Mảng Bám
Mảng bám là một màng dính bao phủ răng do ăn nhiều đường và tinh bột và không làm sạch răng. Khi đường và tinh bột không được làm sạch khỏi răng, vi khuẩn nhanh chóng bắt đầu ăn chúng và hình thành mảng bám. Mảng bám trên răng có thể cứng lại dưới hoặc trên đường viền nướu thành cao răng. Vôi răng làm cho mảng bám khó để loại bỏ hơn và tạo ra một lá chắn cho vi khuẩn.
Tác Động Của Axit
Các axit trong mảng bám loại bỏ các khoáng chất trong men răng cứng, bên ngoài của răng. Xói mòn này gây ra các lỗ nhỏ hoặc lỗ trên men răng – giai đoạn đầu tiên của sâu răng. Một khi men răng bị bào mòn, vi khuẩn và axit có thể đến lớp răng tiếp theo, được gọi là ngà răng. Lớp này mềm hơn men và ít kháng axit. Ngà răng có các ống nhỏ tiếp xúc trực tiếp với dây thần kinh của răng gây ra sự nhạy cảm.
Vi Khuẩn Gây Sâu Răng
Nguyên nhân sâu răng có thể do một số chủng vi khuẩn có khả năng gây sâu răng cao nhất trong nghiên cứu thực nghiệm là Streptococus mutans. Một số chủng vi khuẩn khác như Actinomyces, Lactobacillus cũng được xác định có khả năng gây ra sâu răng.
Yếu Tố Nguy Cơ Gây Sâu Răng
Tất cả mọi người đều có nguy cơ bị sâu răng, nhưng các yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ:
- Vị trí răng: Sâu răng thường xảy ra ở răng hàm. Những chiếc răng này có rất nhiều rãnh do đó dễ bị các mảng thức ăn bám lại và chúng khó làm sạch hơn so với răng cửa dễ tiếp cận.
- Một số thực phẩm và đồ uống: Thực phẩm bám vào răng trong một thời gian dài chẳng hạn như sữa, kem, mật ong, đường, soda, trái cây khô, bánh, bánh quy, kẹo cứng và bạc hà, ngũ cốc khô và khoai tây chiên có khả năng gây sâu răng hơn thực phẩm dễ bị nước bọt cuốn trôi.
- Ăn vặt thường xuyên: Khi ăn nhẹ hoặc uống đồ uống có đường, điều này sẽ tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn trong khoang miệng tạo ra axit tấn công răng và làm mòn chúng. Và uống soda hoặc đồ uống có tính axit khác tạo ra một loại axit liên tục bào mòn răng.
- Bú bình vào ban đêm: Khi trẻ sơ sinh được cho bú bình đầy sữa, sữa công thức, nước trái cây hoặc các chất lỏng có chứa đường khác, những đồ uống này vẫn còn trên răng trong nhiều giờ trong khi ngủ dễ gây ra sâu răng.
- Đánh răng không đầy đủ: Nếu không làm sạch răng ngay sau khi ăn và uống, mảng bám hình thành nhanh chóng và giai đoạn sâu răng đầu tiên có thể bắt đầu.
- Không bổ sung đủ fluoride: Fluoride, một khoáng chất tự nhiên, giúp ngăn ngừa sâu răng và thậm chí có thể đảo ngược các giai đoạn sớm nhất của tổn thương răng. Vì lợi ích của nó đối với răng, fluoride được thêm vào nhiều nguồn cung cấp nước công cộng. Nó cũng là một thành phần phổ biến trong kem đánh răng và nước súc miệng.
- Khô miệng: Khô miệng là do thiếu nước bọt, giúp ngăn ngừa sâu răng bằng cách rửa sạch thức ăn và mảng bám trên răng. Các chất được tìm thấy trong nước bọt cũng giúp chống lại axit do vi khuẩn tạo ra.
- Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Có thể khiến axit dạ dày chảy vào miệng, làm mòn men răng và gây tổn thương răng đáng kể.
3. Tác Hại Của Sâu Răng
Nếu sâu răng không được điều trị, tình trạng bệnh càng nặng hơn và ảnh hưởng đến các lớp sâu hơn của răng. Chúng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:
- Đau răng: Sâu răng gây đau nhức, khó chịu ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
- Áp xe răng: Nhiễm trùng có thể dẫn đến áp xe răng – túi mủ do vi khuẩn gây ra.
- Sưng hoặc mủ quanh răng: Viêm nhiễm lan tỏa đến mô quanh răng.
- Hư hỏng hoặc gãy răng: Răng yếu dễ bị nứt, gãy khi ăn nhai.
- Gặp vấn đề nhai: Khó khăn trong việc ăn uống.
- Giảm cân hoặc các vấn đề dinh dưỡng: Do đau hoặc khó ăn, nhai.
- Mất răng: Ảnh hưởng đến thẩm mỹ, sự tự tin và lòng tự trọng.
- Áp xe răng dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng: Trong một số ít trường hợp, có thể đe dọa đến tính mạng.
4. Phòng Ngừa Sâu Răng
Vệ sinh răng miệng tốt có thể giúp tránh sâu răng, dưới đây là một số lời khuyên để giúp ngăn ngừa sâu răng:
Vệ Sinh Răng Miệng Đúng Cách
- Đánh răng bằng kem đánh răng có fluoride sau khi ăn hoặc uống, ít nhất hai lần một ngày và lý tưởng nhất sau mỗi bữa ăn.
- Sử dụng chỉ nha khoa hoặc bàn chải kẽ răng để làm sạch giữa các răng.
- Nếu có nguy cơ bị sâu răng cao, hãy sử dụng nước súc miệng bằng fluoride.
Khám Răng Định Kỳ
- Thăm khám sức khỏe răng miệng thường xuyên giúp phát hiện sớm và ngăn chặn sâu răng.
- Làm sạch răng chuyên nghiệp và kiểm tra răng miệng định kỳ 6 tháng/lần.
Trám Bít Hố Rãnh
- Trám răng là phương pháp khôi phục lại răng đã bị hư hỏng do sâu răng.
- Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) khuyến nghị sử dụng chất trám răng cho tất cả trẻ em trong độ tuổi đi học.
Chế Độ Ăn Uống Hợp Lý
- Uống nước máy có chứa fluoride thay vì nước đóng chai.
- Tránh ăn vặt thường xuyên và các thực phẩm có nhiều đường.
- Ăn thực phẩm tốt cho răng như trái cây và rau quả tươi.
Phương Pháp Điều Trị Kết Hợp
- Nhai kẹo cao su dựa trên xylitol cùng với fluoride theo toa và nước rửa kháng khuẩn.
- Điều trị kháng khuẩn nếu bạn đặc biệt dễ bị sâu răng do mắc một số bệnh.
5. Điều Trị Sâu Răng
Khi đã phát hiện sâu răng, việc điều trị sớm rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng hơn. Các phương pháp điều trị sâu răng phổ biến tại Nha Khoa 3T bao gồm:
Điều Trị Bằng Fluoride
Nếu sâu răng chỉ mới bắt đầu, phương pháp điều trị bằng fluoride có thể giúp khôi phục lại men răng và đôi khi có thể đảo ngược trong giai đoạn rất sớm. Các phương pháp điều trị bằng fluoride có thể là chất lỏng, gel, bọt hoặc vecni được chải lên răng.
Trám Răng
Đây là lựa chọn điều trị chính khi sâu răng đã tiến triển vượt qua giai đoạn sớm nhất. Chất trám được làm bằng các vật liệu khác nhau, chẳng hạn như nhựa composite có màu răng, hỗn hợp sứ hoặc nha khoa là sự kết hợp của một số vật liệu.
Bọc Răng Sứ
Đối với sâu răng rộng hoặc răng yếu, cần bọc răng – một lớp phủ toàn bộ thân răng. Răng sứ có thể được làm bằng vàng, sứ cường độ cao, nhựa, sứ nung chảy với kim loại hoặc các vật liệu khác.
Điều Trị Tủy Răng
Khi sâu răng đã lan đến tủy, cần phải điều trị tủy để loại bỏ dây thần kinh, mạch máu và mô cùng với các phần răng bị mục nát. Sau đó, ống tủy được trám kín bằng vật liệu nha khoa để ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập trở lại.
Nhổ Răng
Một số răng bị sâu răng nghiêm trọng đến mức chúng không thể phục hồi và phải được loại bỏ. Sau khi nhổ răng, có thể cần phục hình răng để khôi phục chức năng và thẩm mỹ.
6. Khi Nào Nên Gặp Nha Sĩ?
Bạn nên đến gặp nha sĩ ngay khi có các dấu hiệu sau:
- Đau răng, đau tự phát hoặc đau xảy ra mà không có nguyên nhân rõ ràng
- Răng nhạy cảm khi ăn uống đồ nóng, lạnh hoặc ngọt
- Nhìn thấy lỗ hổng trên răng
- Nhuộm màu nâu, đen hoặc trắng trên bất kỳ bề mặt nào của răng
- Đau khi cắn
Không nên chờ đợi đến khi có triệu chứng đau nghiêm trọng mới tìm kiếm sự giúp đỡ. Kiểm tra thường xuyên có thể xác định sâu răng và các tình trạng răng miệng khác trước khi chúng gây ra các triệu chứng đáng lo ngại.
7. Giải Pháp Tại Nha Khoa 3T
Tại Nha Khoa 3T, chúng tôi cung cấp đầy đủ các dịch vụ chăm sóc răng miệng từ phòng ngừa đến điều trị sâu răng. Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại sẽ giúp bạn có hàm răng khỏe mạnh, tự tin khi giao tiếp.
Các dịch vụ của chúng tôi bao gồm:
- Khám và tư vấn sức khỏe răng miệng
- Vệ sinh răng miệng chuyên nghiệp
- Điều trị sâu răng các giai đoạn
- Trám răng thẩm mỹ
- Điều trị tủy răng
- Phục hình răng
Bạn đang gặp vấn đề với răng miệng? Đừng để sâu răng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn. Hãy liên hệ ngay với Nha Khoa 3T để được tư vấn và điều trị hiệu quả. Hiện tại, chúng tôi đang có ưu đãi giảm 10% cho khách hàng đặt lịch hẹn trước.
Thông tin liên hệ:
- Hotline: 0913121713
- Địa chỉ: Số 6 Nguyễn Cửu Đàm, P. Tân Sơn Nhì, Q. Tân Phú, TP. HCM
- Website: Trungtamnhakhoa3t.com
- Fanpage: Facebook.com/nhakhoa.tanphu.3t
Đừng để sâu răng làm bạn mất tự tin và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Hãy liên hệ Nha Khoa 3T ngay hôm nay để được chăm sóc răng miệng toàn diện và chuyên nghiệp!
Tác giả bài viết: Bác sĩ Phan Xuân Sơn – Chuyên khoa Răng Hàm Mặt, ĐH Y Dược TP.HCM, 10 năm kinh nghiệm. Thành viên Hội Răng Hàm Mặt Việt Nam
Ngày cập nhật: 19/03/2025
Lưu ý: Mọi thông tin chỉ mang tính tham khảo, không thay thế việc thăm khám và tư vấn từ chuyên gia. Vui lòng liên hệ bác sĩ hoặc nha sĩ để được tư vấn phù hợp với tình trạng răng miệng của bạn. Xem thêm
Tài liệu tham khảo:
- Brushing your teeth. (n.d.).
http://www.mouthhealthy.org/en/az-topics/b/brushing-your-teeth - Decay. (n.d.).
http://www.mouthhealthy.org/en/az-topics/d/decay - Mayo Clinic Staff. (2017). Cavities/tooth decay: Diagnosis.
http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cavities/basics/preparing-for-your-appointment/con-20030076 - Mayo Clinic Staff. (2017). Cavities/tooth decay: Overview.
http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cavities/basics/definition/con-20030076 - What is a cavity? (2014).
http://kidshealth.org/kid/talk/qa/cavity.
