MỤC LỤC
Tổng quan
Răng nhạy cảm (ê buốt) với lạnh là một hiện tượng phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 40 triệu người trưởng thành ở Hoa Kỳ. Đây là tình trạng khi răng trở nên đau nhói hoặc khó chịu khi tiếp xúc với thực phẩm, đồ uống lạnh hoặc không khí lạnh. Hiện tượng này có thể là dấu hiệu của các vấn đề răng miệng tiềm ẩn, và nếu không được điều trị, mức độ nhạy cảm có thể trở nên nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, và các phương pháp điều trị là điều cần thiết để quản lý và ngăn ngừa tình trạng này.
Triệu chứng của răng nhạy cảm
Triệu chứng chính của răng nhạy cảm là cảm giác đau nhói hoặc khó chịu đột ngột khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích như:
- Thực phẩm hoặc đồ uống lạnh (ví dụ: kem, nước đá, đồ uống lạnh).
- Không khí lạnh.
- Thực phẩm hoặc đồ uống nóng (trong một số trường hợp).
- Khi đánh răng hoặc sử dụng chỉ nha khoa.
Mức độ nhạy cảm có thể dao động từ nhẹ đến nặng. Đối với một số người, cơn đau kéo dài chỉ vài giây, nhưng đối với những trường hợp nghiêm trọng, cảm giác này có thể kéo dài hơn và tái phát thường xuyên.
Nguyên nhân của răng nhạy cảm
Răng nhạy cảm với lạnh có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những thói quen hàng ngày đến các vấn đề răng miệng nghiêm trọng.
1. Đánh răng quá mạnh hoặc sử dụng bàn chải cứng
- Đánh răng quá mạnh hoặc sử dụng bàn chải răng lông cứng có thể mài mòn men răng, lớp bảo vệ ngoài cùng của răng.
- Khi lớp men răng bị mòn, lớp ngà răng (dentin) phía dưới sẽ bị lộ ra. Ngà răng chứa các ống nhỏ dẫn trực tiếp đến dây thần kinh, làm tăng khả năng kích thích khi tiếp xúc với lạnh.
2. Thực phẩm và đồ uống có tính axit
- Các thực phẩm có tính axit như chanh, cam, bưởi, kiwi có khả năng làm mòn men răng theo thời gian, khiến răng dễ bị nhạy cảm.
- Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm axit mà không vệ sinh răng miệng đúng cách sẽ làm men răng yếu đi, tăng nguy cơ lộ ngà răng.
3. Kem đánh răng làm trắng răng hoặc nước súc miệng chứa cồn
- Một số sản phẩm làm trắng răng chứa hóa chất mạnh có thể gây kích ứng ngắn hạn hoặc lâu dài cho răng.
- Nước súc miệng chứa cồn cũng có thể làm khô miệng và làm tăng độ nhạy cảm của răng.
4. Bệnh nướu răng (viêm nướu hoặc viêm nha chu)
- Mảng bám tích tụ trên răng và dọc theo đường viền nướu có thể gây viêm, nhiễm trùng nướu.
- Nếu không điều trị, viêm nướu có thể dẫn đến tụt nướu, làm lộ chân răng và các đầu dây thần kinh, khiến răng nhạy cảm hơn với lạnh.
5. Nghiến răng (bruxism)
- Nghiến răng khi ngủ hoặc siết chặt răng không chỉ làm mòn men răng mà còn gây tổn thương cấu trúc răng, dẫn đến nhạy cảm.
- Tình trạng này thường đi kèm với các triệu chứng khác như đau hàm, đau đầu, hoặc cứng hàm vào buổi sáng.
6. Sâu răng hoặc trám răng bị mòn
- Sâu răng không được điều trị hoặc miếng trám răng bị mòn có thể làm lộ dây thần kinh trong răng, gây đau nhói khi tiếp xúc với lạnh.
7. Tổn thương sau điều trị nha khoa
- Một số thủ thuật nha khoa như gắn mão răng, tẩy trắng răng, hoặc điều trị tủy có thể gây nhạy cảm tạm thời hoặc lâu dài.
Phương pháp điều trị răng nhạy cảm
Tùy thuộc vào nguyên nhân, nha sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị sau:
1. Điều trị bằng fluoride
- Fluoride giúp tăng cường men răng và giảm nhạy cảm. Nha sĩ có thể sử dụng gel fluoride hoặc kê đơn kem đánh răng chứa fluoride để sử dụng hàng ngày.
2. Thay đổi chế độ ăn uống
- Hạn chế tiêu thụ thực phẩm và đồ uống có tính axit để bảo vệ men răng.
- Nếu bạn không thể loại bỏ hoàn toàn thực phẩm axit, hãy sử dụng ống hút để giảm tiếp xúc trực tiếp với răng.
3. Thay đổi thói quen vệ sinh răng miệng
- Sử dụng bàn chải lông mềm và không đánh răng quá mạnh.
- Chọn kem đánh răng dành riêng cho răng nhạy cảm, chứa các thành phần như potassium nitrate hoặc stannous fluoride để giảm kích thích dây thần kinh.
4. Sử dụng máng bảo vệ răng
- Nếu bạn nghiến răng, nha sĩ có thể khuyên bạn sử dụng máng bảo vệ răng để bảo vệ men răng và ngăn ngừa tổn thương thêm.
5. Thủ thuật nha khoa
- Bọc nhựa composite: Nha sĩ có thể phủ một lớp nhựa đặc biệt lên vùng răng bị lộ ngà để bảo vệ dây thần kinh.
- Ghép nướu: Trong trường hợp tụt nướu nghiêm trọng, một thủ thuật ghép nướu có thể được thực hiện để che phủ chân răng bị lộ.
- Điều trị tủy: Nếu nhạy cảm bắt nguồn từ sâu răng nặng hoặc tổn thương dây thần kinh, điều trị tủy có thể là giải pháp cuối cùng.
Phòng ngừa và triển vọng
Răng nhạy cảm có thể được kiểm soát hoặc loại bỏ hoàn toàn nếu bạn tuân theo các biện pháp phòng ngừa đúng cách:
- Duy trì vệ sinh răng miệng tốt bằng cách đánh răng 2 lần mỗi ngày và xỉa răng hàng ngày.
- Khám răng định kỳ 6 tháng/lần để làm sạch mảng bám và phát hiện sớm các vấn đề răng miệng.
- Hạn chế thực phẩm có tính axit và sử dụng sản phẩm làm trắng răng một cách cẩn thận.
- Sử dụng máng bảo vệ răng nếu bạn nghiến răng.
Nếu được điều trị đúng cách, tình trạng nhạy cảm răng có thể cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, nếu bạn không thay đổi thói quen xấu, tình trạng này có thể tái phát và trở nên nghiêm trọng hơn.
Kết luận
Răng nhạy cảm với lạnh không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu của các vấn đề nha khoa tiềm ẩn. Việc hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp là cách hiệu quả nhất để loại bỏ tình trạng này. Nếu bạn gặp phải tình trạng nhạy cảm kéo dài hoặc nghiêm trọng, hãy tham khảo ý kiến nha sĩ để có giải pháp tốt nhất.
Tác giả bài viết: Bác sĩ Phan Xuân Sơn, 10 năm kinh nghiệm. Thành viên Hội Răng Hàm Mặt Việt Nam
Nguồn tham khảo:
- Addy M. (2002). Dentine hypersensitivity:New perspective on an old problem. DOI:
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/j.1875-595X.2002.tb00936.x/abstract - Rounsaville DM. (n.d.). Sensitive teeth to cold:What you should know.
http://www.colgate.com/en/us/oc/oral-health/conditions/tooth-sensitivity/article/sensitive-teeth-to-cold:-what-you-should-know-0814 - Pleis D. (n.d.). What causes sensitive teeth?
http://www.colgate.com/en/us/oc/oral-health/conditions/tooth-sensitivity/article/what-causes-sensitive-teeth-0714 - Why are my teeth sensitive? (2012).
http://www.knowyourteeth.com/print/printpreview.asp?content=article&abc=W&iid=329&aid=1319&_ga=2.210860693.1473961296.1509673889-676626426.1475704866