img

Tủy Răng: Cấu Tạo, Chức Năng và Bệnh Lý Liên Quan

Tổng quan về tủy răng

Tủy răng là phần trung tâm mềm, giống như thạch của mỗi chiếc răng, nằm sâu bên trong các lớp bảo vệ của men răng và ngà răng. Tủy răng chứa các dây thần kinh, mạch máu và mô liên kết, đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng và duy trì sự sống của răng.

Mặc dù được bảo vệ bởi các lớp cứng bên ngoài, nhưng tủy răng có thể bị tổn thương do sâu răng, nứt gãy hoặc nghiến răng. Nếu không được xử lý kịp thời, các vấn đề liên quan đến tủy răng có thể dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Thành Phần Cấu Tạo Nên Một Chiếc Răng
Thành Phần Cấu Tạo Nên Một Chiếc Răng, bao gồm 3 thành phần chính là men răng, ngà răng và tuỷ răng

Cấu trúc và chức năng của tủy răng

Cấu trúc của tủy răng

Tủy răng là một khối mô liên kết mềm bên trong răng, nằm trong khoang tủy. Cấu trúc này bao gồm:

  • Dây thần kinh: Cảm nhận nhiệt độ, áp suất và đau.
  • Mạch máu: Cung cấp máu và dưỡng chất để duy trì sức khỏe cho răng.
  • Odontoblasts: Tế bào tạo ngà răng.
  • Nguyên bào sợi: Chịu trách nhiệm sản xuất và duy trì mô liên kết.
  • Đại thực bào, tế bào plasma và mast: Hỗ trợ phản ứng miễn dịch của tủy răng.

Khoang tủy được chia thành ba phần chính:

  1. Buồng tủy: Phần chính nằm ở thân răng.
  2. Sừng tủy: Các nhánh nhỏ kéo dài lên bề mặt nhai.
  3. Ống tủy: Các kênh kéo dài xuống chân răng và kết thúc tại đỉnh chân răng (chóp răng).

Chức năng của tủy răng

Tủy răng có vai trò không thể thiếu trong việc duy trì sức khỏe và chức năng của răng, bao gồm:

  1. Cảm giác: Các dây thần kinh trong tủy giúp cảm nhận nhiệt độ, áp lực và đau, báo hiệu khi răng gặp vấn đề.
  2. Bảo vệ miễn dịch: Các tế bào miễn dịch trong tủy phát hiện và chống lại vi khuẩn xâm nhập.
  3. Hình thành ngà răng: Tủy răng sản xuất ngà răng, hỗ trợ men răng và bảo vệ chính nó.
  4. Cung cấp dưỡng chất: Mạch máu cung cấp protein và các chất dinh dưỡng cần thiết để duy trì sức khỏe của răng.
  5. Giữ ẩm: Duy trì độ ẩm bên trong răng, giảm nguy cơ gãy hoặc nứt.

Các bệnh lý và rối loạn tủy răng

Viêm tủy răng (Pulpitis)

Viêm tủy răng là tình trạng viêm nhiễm của tủy, gây ra bởi vi khuẩn xâm nhập qua sâu răng, nứt răng hoặc chấn thương.

Triệu chứng:

  • Đau răng, đặc biệt khi tiếp xúc với nhiệt nóng hoặc lạnh.
  • Cơn đau có thể kéo dài ngay cả sau khi kích thích đã ngừng.

Các dạng viêm tủy:

  • Viêm tủy có thể hồi phục: Viêm nhẹ, tủy vẫn có khả năng tự phục hồi nếu điều trị sớm.
  • Viêm tủy không thể hồi phục: Viêm nghiêm trọng, dẫn đến hoại tử tủy nếu không được điều trị.
Đau Răng Do Viêm/Nhiễm trùng tuỷ răng

Hoại tử tủy răng (Pulp Necrosis)

Hoại tử tủy xảy ra khi tủy răng bị chết, thường do viêm tủy không được điều trị.

Triệu chứng:

  • Đau răng giảm hoặc mất hoàn toàn (tủy đã chết).
  • Sưng hoặc áp xe quanh răng.

Nếu không điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến:

  • Áp xe răng.
  • Nhiễm trùng lan rộng trong miệng, hàm, và cơ thể.

Vôi hóa tủy răng

Tủy răng có thể hình thành các vùng vôi hóa do tuổi tác, chấn thương hoặc bệnh lý nền.

Nguyên nhân phổ biến:

  • Lão hóa tự nhiên.
  • Bệnh thận, bệnh tim hoặc rối loạn chuyển hóa.

Trong hầu hết các trường hợp, vôi hóa tủy không gây triệu chứng và không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu nhiễm trùng xảy ra, điều trị tủy răng có thể cần thiết.

Điều trị các vấn đề về tủy răng

Pulpotomy (Cắt tủy)

Đây là phương pháp loại bỏ phần tủy bị tổn thương ở buồng tủy, giữ lại phần tủy ở chân răng.

Ứng dụng:

  • Thường được thực hiện trên răng sữa hoặc răng vĩnh viễn chưa chết tủy.

Pulpectomy (Lấy tủy)

Phương pháp này loại bỏ toàn bộ tủy răng, bao gồm cả buồng tủy và ống tủy chân răng. Sau đó, khoang tủy được làm sạch và trám kín.

Ứng dụng:

  • Thường thực hiện trên răng sữa.
  • Là bước đầu tiên trong điều trị tủy răng (root canal therapy) ở người lớn.

Điều trị tủy răng (Root Canal Therapy)

Đây là phương pháp loại bỏ tủy răng bị nhiễm trùng, làm sạch, tạo hình và trám kín các ống tủy.

Quy trình:

  1. Loại bỏ tủy nhiễm trùng.
  2. Làm sạch và tạo hình ống tủy.
  3. Trám kín ống tủy bằng vật liệu chuyên dụng.
  4. Đặt mão răng để bảo vệ răng phục hồi.

Nhổ răng (Tooth Extraction)

Nếu tổn thương hoặc nhiễm trùng quá nghiêm trọng, răng có thể cần được nhổ bỏ. Sau khi nhổ, nha sĩ sẽ tư vấn các giải pháp thay thế, như cầu răng hoặc cấy ghép răng.

Cách duy trì sức khỏe tủy răng

Để bảo vệ tủy răng và ngăn ngừa các bệnh lý, hãy thực hiện những thói quen sau:

Vệ sinh răng miệng:

  • Đánh răng ít nhất hai lần mỗi ngày với bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa fluoride.
  • Làm sạch kẽ răng bằng chỉ nha khoa hoặc dụng cụ chuyên dụng mỗi ngày.

Thăm khám định kỳ:

  • Khám răng định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm các vấn đề.

Ngăn ngừa nghiến răng:

  • Sử dụng máng bảo vệ nếu bạn nghiến răng khi ngủ.

Dinh dưỡng:

  • Hạn chế đồ ăn, thức uống có đường.
  • Uống đủ nước để duy trì độ ẩm trong miệng.

Giải đáp thắc mắc thường gặp về tủy răng

Tủy răng có thể tái tạo không?

Trong trạng thái tự nhiên, tủy răng không thể tái tạo. Tuy nhiên, các nghiên cứu hiện nay đang hướng đến việc sử dụng tế bào gốc để tái tạo tủy, mở ra hy vọng cho các phương pháp điều trị trong tương lai.

Răng có thể tồn tại mà không có tủy không?

Răng không thể “sống” mà không có tủy, nhưng vẫn có thể thực hiện chức năng nhai sau khi điều trị tủy răng (root canal therapy).

Kết luận

Tủy răng đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe và chức năng của răng. Tuy nhiên, nó cũng dễ bị tổn thương nếu không được chăm sóc đúng cách. Việc thực hành vệ sinh răng miệng tốt và thăm khám nha sĩ định kỳ là cách tốt nhất để bảo vệ tủy răng khỏi các nguy cơ tổn thương và nhiễm trùng.

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến tủy răng, hãy tham khảo ý kiến nha sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Tài liệu tham khảo:

  • Agnihotry A, Thompson W, Fedorowicz Z, van Zuuren EJ, Sprakel J. Antibiotic use for irreversible pulpitis (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31145805/). Cochrane Database Syst Rev. 2019 May 30;5(5):CD004969. Accessed 1/31/2023.
  • Morris AL, Tadi P. Anatomy, Head and Neck, Teeth(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557543/). 2022 Jul 25. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island, FL: StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Accessed 1/31/2023.
  • Siddiqui SH. Management of pulp canal obliteration using the Modified-Tip instrument technique (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4350896/). Int J Health Sci (Qassim). 2014 Oct;8(4):426-8. Accessed 1/31/2023.
  • Najjar RS, Alamoudi NM, El-Housseiny AA, Al Tuwirqi AA, Sabbagh HJ. A comparison of calcium hydroxide/iodoform paste and zinc oxide eugenol as root filling materials for pulpectomy in primary teeth: A systematic review and meta-analysis(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6585588/). Clin Exp Dent Res. 2019 Mar 4;5(3):294-310. Accessed 1/31/2023.
  • Ghannam MG, Alameddine H, Bordoni B. Anatomy, Head and Neck, Pulp (Tooth)(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537112/). 2022 Aug 8. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island, FL: StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Accessed 1/31/2023.
Bài viết liên quan