MỤC LỤC
Mảng bám đen trên răng là một hiện tượng phổ biến, có thể xuất hiện ở chân răng hoặc trên bề mặt răng. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý nha khoa tiềm ẩn, hoặc liên quan đến thói quen ăn uống, sử dụng thuốc, hoặc các yếu tố môi trường. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, rủi ro tiềm ẩn, giải pháp điều trị và cách phòng ngừa hiệu quả.
Nguyên nhân gây mảng bám đen trên răng
1. Hình thành mảng bám và cao răng
Mảng bám răng (plaque) hình thành khi nước bọt trộn lẫn với vi khuẩn và mảnh thức ăn còn sót trong miệng. Nếu không được làm sạch kịp thời, mảng bám sẽ cứng lại thành cao răng (tartar) do các khoáng chất trong nước bọt kết tinh. Cao răng thường có màu vàng hoặc trắng ngà, nhưng trong một số trường hợp, nó có thể chuyển sang màu đen hoặc xám.
- Tính chất của cao răng:
Cao răng có bề mặt thô ráp, xốp, dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và sinh sôi. - Nguyên nhân chuyển màu đen:
Cao răng thường chuyển màu khi tiếp xúc với các yếu tố ngoại sinh hoặc nội sinh, bao gồm: - Thức ăn và đồ uống:
- Cà phê, trà, và rượu vang đỏ.
- Các loại đồ uống sẫm màu khác.
- Thực phẩm nhiều đường hoặc tinh bột.
- Thuốc lá:
Nicotine và hắc ín trong thuốc lá có thể làm ố răng và cao răng. - Cao răng dưới đường viền nướu:
Khi cao răng lan xuống dưới nướu, máu từ nướu bị tổn thương có thể hòa lẫn vào cao răng, khiến nó có màu đen. - Tổn thương men răng:
Chấn thương hoặc hư hại men răng cũng có thể làm răng trông tối màu.
2. Nguyên nhân liên quan đến sức khỏe và thuốc
- Bệnh lý nha khoa:
- Viêm nướu (gingivitis) hoặc viêm nha chu (periodontitis) có thể gây tích tụ máu và vi khuẩn, tạo thành mảng bám đen.
- Nhiễm trùng răng hoặc tổn thương tủy răng cũng có thể khiến răng chuyển màu.
- Thuốc:
- Các loại thuốc bổ sung sắt dạng lỏng hoặc thuốc chứa chlorhexidine có thể gây ố màu răng.
Rủi ro từ cao răng đen đối với sức khỏe răng miệng
1. Sâu răng và viêm nướu
Mặc dù nghiên cứu năm 2019 cho thấy các vết bẩn đen ngoại sinh không liên quan trực tiếp đến tỷ lệ sâu răng cao hơn, nhưng cao răng tích tụ lâu ngày có thể gây:
- Viêm nướu, dẫn đến sưng, đỏ và chảy máu nướu.
- Viêm nha chu, khiến nướu tụt xuống, răng lỏng lẻo, thậm chí mất răng.
2. Ảnh hưởng toàn thân
Viêm nha chu nghiêm trọng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe ngoài miệng, bao gồm:
- Tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
- Bệnh tim mạch.
- Bệnh đường hô hấp.
Cách loại bỏ mảng bám đen trên răng
1. Tại nhà (Loại bỏ mảng bám)
- Đánh răng đúng cách:
- Sử dụng bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa fluoride.
- Dùng kem đánh răng kiểm soát cao răng, hiệu quả hơn so với kem thông thường (Nghiên cứu, 2019).
- Dùng chỉ nha khoa:
- Dùng chỉ nha khoa hoặc máy xỉa nước để làm sạch kẽ răng và loại bỏ mảng bám trước khi nó cứng lại.
2. Tại nha sĩ (Loại bỏ cao răng)
Khi mảng bám đã cứng thành cao răng, bạn cần đến nha sĩ để loại bỏ. Quá trình này bao gồm:
- Cạo vôi răng (Tooth Scaling):
- Sử dụng dụng cụ chuyên dụng để cạo sạch cao răng trên bề mặt răng.
- Làm nhẵn gốc răng (Root Planing):
- Làm sạch cao răng dưới đường viền nướu, loại bỏ vi khuẩn và làm nhẵn bề mặt chân răng.
- Quy trình này có thể cần nhiều buổi tùy vào mức độ cao răng.
- Xem thêm: Giá cạo vôi răng rung siêu âm bao nhiêu tiền?
3. Các phương pháp bổ sung:
- Làm trắng răng chuyên sâu:
- Áp dụng các kỹ thuật nha khoa như tẩy trắng hoặc phủ men răng nếu răng bị ố màu nghiêm trọng.
Cách phòng ngừa mảng bám và cao răng đen
Theo khuyến nghị của Hiệp Hội Nha Khoa Hoa Kỳ – ADA:
1. Vệ sinh răng miệng đúng cách
- Đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày trong 2 phút với kem đánh răng chứa fluoride.
- Sử dụng chỉ nha khoa hàng ngày để làm sạch kẽ răng.
2. Chế độ ăn uống lành mạnh
- Hạn chế đồ ăn, thức uống có đường và sẫm màu (cà phê, rượu vang đỏ).
- Uống nước sau khi tiêu thụ thực phẩm hoặc đồ uống dễ gây ố màu.
3. Thăm khám nha sĩ định kỳ
- Đi kiểm tra răng miệng và làm sạch răng chuyên nghiệp mỗi 6 tháng một lần.
4. Hạn chế các thói quen gây hại
- Bỏ thuốc lá hoặc tham vấn bác sĩ để xây dựng kế hoạch cai thuốc.
Kết luận
Mảng bám đen không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nếu không được xử lý kịp thời. Phòng ngừa là bước quan trọng nhất trong việc giữ gìn răng miệng khỏe mạnh. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của mảng bám đen, hãy thăm khám nha sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Việc duy trì thói quen vệ sinh răng miệng tốt, kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh và khám nha khoa định kỳ, sẽ giúp bạn ngăn ngừa cao răng đen và các vấn đề liên quan.
Tài liệu tham khảo:
- 5 steps to a flawless floss. (n.d.).
https://www.ada.org/sitecore/content/home-mouthhealthy/az-topics/f/flossing - Floss/interdental cleaners. (n.d.).
https://www.ada.org/resources/research/science-and-research-institute/oral-health-topics/floss - de Rezende VS, et al. (2019). Do patients with extrinsic black tooth stains have a lower dental caries experience? A systematic review and meta-analysis.
https://www.karger.com/Article/Abstract/500476 - Home oral care. (2020).
https://www.ada.org/resources/research/science-and-research-institute/oral-health-topics/home-care - França-Pinto CC, et al. (2012). Association between black stains and dental caries in primary teeth: Findings from a Brazilian population-based birth cohort.
https://www.karger.com/Article/Abstract/337280 - Johannsen A., et al. (2019). Effects of stabilized stannous fluoride dentifrice on dental calculus, dental plaque, gingivitis, halitosis and stain: A systematic review.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/labs/pmc/articles/PMC6909063/ - Żyła T, et al. (2015). Black stain and dental caries: A review of the literature.
https://www.hindawi.com/journals/bmri/2015/469392/ - Periodontal gum disease. (2018).
https://www.nidcr.nih.gov/health-info/gum-disease/more-info