MỤC LỤC
Tác giả: Phan Xuân Sơn, Bác sĩ chuyên khoa Răng Hàm Mặt, 10 năm kinh nghiệm, tốt nghiệp Đại học Y Dược TP.HCM
Chảy Máu Nướu Trong Thai Kỳ: Hiện Tượng Thường Gặp
Chảy máu nướu khi mang thai là một hiện tượng phổ biến và không cần phải quá lo lắng. Theo thống kê, nhiều phụ nữ mang thai nhận thấy nướu trở nên nhạy cảm và dễ chảy máu hơn khi đánh răng hoặc dùng chỉ nha khoa, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba. Điều này là kết quả của nhiều yếu tố sinh lý và thay đổi trong cơ thể do thai kỳ gây ra.
Nguyên Nhân Chảy Máu Nướu Trong Thai Kỳ
1. Hormone Thai Kỳ
Sự gia tăng nồng độ hormone estrogen và progesterone trong máu làm tăng lưu lượng máu đến các màng nhầy, bao gồm cả nướu răng. Điều này khiến nướu trở nên sưng, nhạy cảm và dễ bị kích ứng. Viêm nướu thai kỳ (pregnancy gingivitis) là một dạng viêm nướu nhẹ thường gặp ở phụ nữ mang thai, do sự thay đổi hormone kết hợp với sự tích tụ mảng bám răng.
2. Thay Đổi Chế Độ Ăn Uống
Một nghiên cứu năm 2016 (Trusted Source) cho thấy phụ nữ mang thai thường tăng cường tiêu thụ carbohydrate, đồ ngọt và thức ăn nhanh, do ảnh hưởng của sự thay đổi khẩu vị. Những loại thực phẩm này góp phần vào sự tích tụ mảng bám trên răng, làm tăng nguy cơ viêm nướu.
3. Giảm Sản Xuất Nước Bọt
Hormone thai kỳ không chỉ ảnh hưởng đến nướu mà còn làm giảm sản lượng nước bọt, khiến thức ăn và mảng bám dễ dàng bám trên bề mặt răng. Đồng thời, nước bọt của phụ nữ mang thai có tính axit cao hơn (Trusted Source), làm giảm khả năng trung hòa axit và bảo vệ men răng, từ đó dẫn đến viêm nướu và sâu răng.
4. Ốm Nghén và Nôn Mửa
Nôn mửa trong thai kỳ mang axit từ dạ dày lên khoang miệng, làm tổn thương men răng và gây kích ứng nướu. Nếu không súc miệng đúng cách sau khi nôn, axit này có thể làm tăng nguy cơ viêm nướu.
5. Không Thích Kem Đánh Răng
Một số phụ nữ mang thai gặp phải tình trạng không chịu được mùi hoặc vị của kem đánh răng thông thường, dẫn đến việc đánh răng không đủ thường xuyên hoặc không đúng cách. Điều này có thể làm tăng nguy cơ tích tụ mảng bám và viêm nướu.
6. Tắc Nghẽn Đường Thở
Hormone thai kỳ không chỉ ảnh hưởng đến nướu mà còn gây sưng niêm mạc mũi, dẫn đến nghẹt mũi. Điều này làm giảm khả năng thở qua mũi, gây khô miệng, làm tăng nguy cơ tích tụ vi khuẩn và viêm nướu.
Khi Nào Chảy Máu Nướu Thường Xảy Ra?
Chảy máu nướu thường xuất hiện rõ rệt vào tam cá nguyệt thứ hai và đạt đỉnh trong tam cá nguyệt thứ ba. Đối với một số phụ nữ, đây cũng có thể là dấu hiệu sớm của thai kỳ, xuất hiện ngay từ tam cá nguyệt đầu tiên. Nếu bạn đã có bệnh lý nướu răng trước khi mang thai, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn trong suốt quá trình mang thai.
Triệu Chứng Đi Kèm Với Chảy Máu Nướu
- Nướu Sưng, Đau và Đỏ: Ngoài chảy máu, bạn có thể nhận thấy nướu bị sưng tấy, đau nhức, và đôi khi có màu đỏ rực. Đây là dấu hiệu của viêm nướu nhẹ.
- Khối U Thai Kỳ: Khoảng 0,5–5% phụ nữ mang thai có thể phát triển u hạt sinh mủ (pyogenic granuloma), các khối u nhỏ, đỏ và dễ chảy máu giữa các răng. Những khối u này thường vô hại và sẽ tự biến mất sau khi sinh.
Điều Trị Chảy Máu Nướu Trong Thai Kỳ
1. Vệ Sinh Răng Miệng Tốt
- Sử dụng bàn chải lông mềm và đánh răng nhẹ nhàng hai lần mỗi ngày để tránh gây kích ứng nướu nhạy cảm.
- Dùng kem đánh răng chứa fluoride để bảo vệ men răng và giảm nguy cơ sâu răng.
2. Dùng Chỉ Nha Khoa
Dùng chỉ nha khoa mỗi ngày để loại bỏ thức ăn mắc kẹt giữa các răng, tránh tình trạng tích tụ mảng bám.
3. Nước Súc Miệng Không Cồn
Một số loại nước súc miệng không chứa cồn có thể giúp giảm viêm nướu và làm sạch khoang miệng hiệu quả.
4. Hạn Chế Đường và Thực Phẩm Không Lành Mạnh
Giảm tiêu thụ đường và đồ ăn nhanh, thay vào đó ăn nhiều trái cây và rau xanh để tăng cường sức khỏe cho nướu và răng.
5. Bổ Sung Vitamin Trước Sinh
- Vitamin C giúp tăng cường sức khỏe nướu.
- Canxi giúp răng và xương chắc khỏe hơn. Các loại vitamin này thường được tìm thấy trong thực phẩm như sữa, trái cây, và rau củ.
6. Thăm Khám Nha Sĩ
- Đừng bỏ qua các buổi khám răng định kỳ. Hãy thông báo với nha sĩ rằng bạn đang mang thai để tránh các thủ thuật không cần thiết như X-quang hoặc gây tê.
- Thời điểm lý tưởng để thăm nha sĩ là vào tam cá nguyệt thứ hai, bạn có thể thực hiện vệ sinh răng (cạo vôi răng) vào thời điểm này.
Biện Pháp Tại Nhà
- Nước Muối: Súc miệng hàng ngày với nước muối ấm (1 thìa cà phê muối trong 1 cốc nước) để giảm viêm và làm dịu nướu.
- Baking Soda: Đánh răng với hỗn hợp baking soda và nước có thể giúp loại bỏ mảng bám và trung hòa axit có hại.
Biến Chứng Có Thể Xảy Ra
Chảy máu nướu trong thai kỳ thường nhẹ, nhưng nếu không được kiểm soát, có thể dẫn đến:
- Bệnh Nha Chu: Là một bệnh nhiễm trùng nướu và xương xung quanh, có thể gây tổn thương nặng dẫn đến răng lung lay hoặc mất răng.
- Nguy Cơ Sinh Non: Một số nghiên cứu (Trusted Source) cho thấy bệnh nha chu có thể làm tăng nguy cơ sinh non, nhẹ cân hoặc tiền sản giật.
Kết Luận
Chảy máu nướu trong thai kỳ là hiện tượng phổ biến và thường không đáng lo ngại. Tuy nhiên, việc duy trì vệ sinh răng miệng tốt và thăm khám nha sĩ định kỳ sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng này hiệu quả, đồng thời bảo vệ sức khỏe răng miệng và thai kỳ.
Hãy nhớ rằng, các triệu chứng này sẽ kết thúc sau khi sinh, và bạn sẽ sớm được tận hưởng niềm vui làm mẹ mà không còn phải lo lắng về nướu chảy máu.
Tài liệu tham khảo:
- Bett JV, et al. (2019). Prevalence of oral mucosal disorders during pregnancy: A systematic review and meta‐analysis. DOI:
https://doi.org/10.1111/jop.12831 - American College of Obstetricians and Gynecologists Women’s Health Care Physicians. (2013). Oral health care during pregnancy and through the lifespan.
https://www.acog.org/-/media/Committee-Opinions/Committee-on-Health-Care-for-Underserved-Women/co569.pdf - Bosma ML, et al. (2018). A randomised controlled trial to evaluate the plaque removal efficacy of sodium bicarbonate dentifrices in a single brushing clinical model. DOI:
https://doi.org/10.1038/s41405-018-0003-7 - Figuero E, et al. (2012). Effect of pregnancy on gingival inflammation in systemically healthy women: A systematic review. DOI:
https://doi.org/10.1111/jcpe.12053 - Daalderop L, et al. (2017). Periodontal disease and pregnancy outcomes: Overview of systematic reviews. DOI:
https://dx.doi.org/10.1177%2F2380084417731097 - Mark AM. (2018). Dental care during pregnancy.
https://jada.ada.org/article/S0002-8177(18)30640-8/fulltext - Salvolini E, et al. (2005). Biochemical modifications of human whole saliva induced by pregnancy. DOI:
https://doi.org/10.1111/j.1471-0528.1998.tb10181.x - Orloff NC, et al. (2016). Food cravings in pregnancy: Preliminary evidence for a role in excess gestational weight gain. DOI:
https://doi.org/10.1016/j.appet.2016.04.040 - Rio R, et al. (2015). The biochemistry of saliva throughout pregnancy. DOI:
https://dx.doi.org/10.5935/MedicalExpress.2015.05.06 - Silva de Araujo Figueire C. et al. (2017). Systemic alterations and their oral manifestations in pregnant women. DOI:
https://doi.org/10.1111/jog.13150 - Zeratsky K. (2018).
https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/expert-answers/calcium-supplements/faq-20058238