img

Mảng Bám Răng Là Gì?

Tác giả bài viết: Bác sĩ Phan Xuân Sơn, trên 10 năm kinh nghiệm

Mảng Bám Răng Là Gì?

Mảng bám răng (dental plaque) là một lớp màng dính, mỏng, và thường không màu, tích tụ trên bề mặt răng và nướu hàng ngày. Đây là một cấu trúc sinh học phức tạp được hình thành từ vi sinh vật sống, chủ yếu là vi khuẩn, cùng với các sản phẩm chuyển hóa của chúng, được bao quanh bởi một lớp polymer dính. Lớp màng này giúp vi khuẩn bám chặt vào răng, tạo điều kiện cho chúng phát triển thành các cụm vi khuẩn nhỏ (microcolonies).

Mảng Bám Răng

Phân Biệt Mảng Bám Và Cao Răng

Khi mảng bám không được làm sạch đúng cách, nó sẽ tích tụ khoáng chất từ nước bọt và cứng lại, trở thành cao răng (tartar). Cao răng có màu trắng đục hoặc vàng nhạt và thường hình thành ở viền nướu, mặt trước và mặt sau của răng.

Dù việc dùng chỉ nha khoa hoặc đánh răng kỹ lưỡng có thể loại bỏ một phần cao răng, bạn vẫn cần đến nha sĩ để loại bỏ hoàn toàn. Cao răng không chỉ làm mất thẩm mỹ mà còn là nơi trú ngụ của vi khuẩn, gây ra các vấn đề nghiêm trọng như viêm nướu và sâu răng.

Nguyên Nhân Gây Ra Mảng Bám

Miệng của con người là một hệ sinh thái cân bằng, nơi vi khuẩn và các vi sinh vật khác sống và phát triển. Tuy nhiên, khi ăn thực phẩm chứa tinh bột hoặc đường, vi khuẩn trong miệng sẽ tiêu hóa chúng và sản sinh axit. Axit này làm mòn men răng, gây sâu răng và các bệnh lý khác như viêm nướu (gingivitis).

Mảng bám không chỉ gây hại ở bề mặt răng mà còn có thể lan xuống dưới đường viền nướu, gây tổn thương nặng hơn cho chân răng, các mô nâng đỡ răng và cuối cùng có thể dẫn đến mất răng.

Chẩn Đoán Mảng Bám

Mảng bám thường không màu hoặc có màu vàng nhạt nên khó nhận biết bằng mắt thường. Tuy nhiên, nha sĩ có thể dễ dàng phát hiện mảng bám bằng cách sử dụng gương nhỏ trong quá trình kiểm tra răng miệng định kỳ.

Một số sản phẩm chuyên dụng như dung dịch phát hiện mảng bám cũng có thể được sử dụng tại nhà để làm nổi bật các khu vực tích tụ mảng bám, giúp bạn dễ dàng làm sạch hơn.

Phương Pháp Loại Bỏ Và Điều Trị Mảng Bám

1. Chải Răng Đúng Cách

  • Sử dụng bàn chải lông mềm hoặc bàn chải điện được các chuyên gia nha khoa khuyên dùng.
  • Đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày, đặc biệt vào buổi sáng và trước khi đi ngủ.
  • Sử dụng kem đánh răng có chứa fluoride để bảo vệ men răng.

Một nghiên cứu năm 2019 chỉ ra rằng kem đánh răng chứa baking soda có hiệu quả cao trong việc loại bỏ mảng bám nhờ khả năng làm sạch nhẹ nhàng và trung hòa axit trong miệng.

2. Dùng Chỉ Nha Khoa

Chỉ nha khoa giúp làm sạch các kẽ răng – nơi bàn chải khó tiếp cận. Đây là bước cực kỳ quan trọng để ngăn ngừa mảng bám tích tụ ở những vị trí khó nhìn thấy.

3. Nước Súc Miệng

Sử dụng nước súc miệng chứa các thành phần như chlorhexidine (CHX), tinh dầu, hoặc probiotic có thể hỗ trợ giảm mảng bám và viêm nướu. Trong một bài đánh giá năm 2016, các nhà nghiên cứu đã kết luận rằng khi sử dụng nước súc miệng cùng với đánh răng và dùng chỉ nha khoa, mảng bám và viêm nướu sẽ giảm đáng kể.

  • CHX: Có hiệu quả cao trong việc giảm mảng bám và cải thiện sức khỏe nướu nhưng có thể gây ố răng nếu sử dụng lâu dài. (nguồn tham khảo)
  • Nước súc miệng chứa tinh dầu: Ví dụ như Listerine Cool Mint, đã được chứng minh giúp giảm đáng kể mảng bám và viêm nướu trong một nghiên cứu năm 2017.
  • Lưu ý, luôn cất nước súc miệng ở nơi trẻ em không thể với tới. Một số loại nước súc miệng chứa các thành phần có thể gây hại nếu nuốt phải một lượng lớn.

4. Làm Sạch Bởi Nha Sĩ

Mảng bám đã cứng thành cao răng cần được loại bỏ bởi nha sĩ hoặc nhân viên vệ sinh răng miệng chuyên nghiệp. Quy trình cạo vôi răng và đánh bóng là cách hiệu quả để loại bỏ hoàn toàn cao răng và mảng bám ở những nơi khó tiếp cận.

Cạo vôi răng trước và sau

Phòng Ngừa Mảng Bám Răng

1. Vệ Sinh Răng Miệng Hàng Ngày

  • Đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày trong 2 phút.
  • Ưu tiên đánh răng sau khi ăn thực phẩm chứa đường hoặc tinh bột.
  • Dùng chỉ nha khoa mỗi ngày để làm sạch kẽ răng.

2. Chế Độ Ăn Uống Lành Mạnh

  • Hạn chế thực phẩm và đồ uống chứa nhiều đường.
  • Bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ như rau củ và trái cây tươi để kích thích sản xuất nước bọt – yếu tố tự nhiên giúp làm sạch miệng.

3. Bổ Sung Sản Phẩm Hỗ Trợ

  • Cranberries: Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy polyphenol trong quả nam việt quất có khả năng ức chế vi khuẩn gây sâu răng (Streptococcus mutans và Streptococcus sobrinus). Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu để xác nhận hiệu quả này ở miệng người.
  • Nước súc miệng probiotic hoặc thảo dược có thể là lựa chọn thay thế an toàn và hiệu quả cho các sản phẩm hóa học.

4. Khám Răng Định Kỳ

Hãy đến nha sĩ ít nhất 2 lần mỗi năm để kiểm tra và làm sạch răng. Việc này giúp loại bỏ mảng bám và cao răng, đồng thời phát hiện sớm các vấn đề răng miệng tiềm ẩn.

Triển Vọng Quản Lý Mảng Bám

Mảng bám hình thành liên tục mỗi ngày do hoạt động ăn uống và sinh hoạt. Nếu được quản lý tốt thông qua vệ sinh răng miệng đúng cách và kiểm tra nha khoa định kỳ, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát sự phát triển của mảng bám.

Tuy nhiên, nếu lơ là, mảng bám sẽ cứng lại thành cao răng, gây sâu răng, viêm nướu, và các bệnh lý nghiêm trọng khác. Việc viêm nhiễm kéo dài trong miệng thậm chí có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe toàn thân như bệnh tim mạch, tiểu đường và viêm khớp dạng thấp.

Tóm Lại

Mảng bám răng là một vấn đề phổ biến nhưng có thể kiểm soát được nếu bạn thực hiện vệ sinh răng miệng đúng cách và đến nha sĩ định kỳ. Vi khuẩn trong mảng bám tiêu hóa đường và tinh bột, tạo ra axit gây hại cho men răng và dẫn đến sâu răng, viêm nướu.

Bằng cách duy trì thói quen chải răng, dùng chỉ nha khoa, sử dụng nước súc miệng phù hợp, và hạn chế đồ ngọt, bạn có thể giảm thiểu mảng bám và bảo vệ sức khỏe răng miệng hiệu quả.

Tài liệu tham khảo:

Bài viết liên quan