img

Cách Loại Bỏ Mảng Bám Và Vôi Răng Tại Nhà

Loại bỏ mảng bám và vôi răng: Hướng dẫn chi tiết và khoa học

1. Giới thiệu

Mảng bám và vôi răng là các vấn đề phổ biến liên quan đến sức khỏe răng miệng. Nếu không được xử lý kịp thời, chúng có thể dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng như viêm nướu, sâu răng, mất men răng và thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Bài viết này cung cấp thông tin khoa học chi tiết về nguyên nhân, tác động và các biện pháp loại bỏ mảng bám, vôi răng tại nhà và tại nha khoa, dựa trên các nghiên cứu được chứng minh.

Mảng Bám Răng

2. Mảng bám và vôi răng là gì?

2.1. Định nghĩa mảng bám

Mảng bám (plaque) là một lớp màng mềm, dính, hình thành liên tục trên bề mặt răng và dọc theo đường viền nướu. Thành phần chính của mảng bám bao gồm:

  • Vi khuẩn
  • Thức ăn thừa
  • Nước bọt

Theo nghiên cứu, quá trình hình thành mảng bám bắt đầu ngay sau khi ăn. Vi khuẩn trong miệng phân hủy carbohydrate từ thức ăn, sinh ra axit, kết hợp với các mảnh vụn thức ăn và nước bọt để tạo thành mảng bám.

2.2. Vôi răng là gì?

Vôi răng (tartar hay calculus) được hình thành khi mảng bám không được loại bỏ kịp thời và cứng lại do sự lắng đọng của khoáng chất từ nước bọt. Vôi răng thường có màu vàng hoặc nâu, bám chắc vào bề mặt răng và dọc theo đường viền nướu.

2.3. Tác hại của mảng bám và vôi răng

  • Viêm nướu: Vôi răng làm kích ứng nướu, gây sưng, đỏ và chảy máu. Đây là giai đoạn đầu của bệnh viêm nướu.
  • Sâu răng: Mảng bám chứa vi khuẩn Streptococcus mutans, vi khuẩn chính gây sâu răng.
  • Mất men răng: Axit từ mảng bám làm giảm độ pH trong miệng, gây khử khoáng hóa men răng.
  • Nguy cơ sức khỏe toàn thân: Nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa bệnh nướu và các bệnh lý như viêm phổi, bệnh tim và sa sút trí tuệ (Trusted Source).

3. Nguyên nhân hình thành mảng bám và vôi răng

  • Thói quen vệ sinh răng miệng kém: Không đánh răng hoặc sử dụng chỉ nha khoa thường xuyên.
  • Chế độ ăn uống: Thực phẩm chứa đường, tinh bột và axit tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
  • Nước bọt: Nước bọt giàu canxi và photphat có thể góp phần vào sự cứng lại của mảng bám.

4. Cách loại bỏ mảng bám và vôi răng tại nhà

4.1. Đánh răng với kem đánh răng chứa baking soda

Nghiên cứu năm 2017 chỉ ra rằng kem đánh răng chứa baking soda hiệu quả hơn kem đánh răng thông thường trong việc giảm mảng bám. Baking soda có tính kiềm, giúp cân bằng độ pH trong miệng, ngăn ngừa quá trình khử khoáng hóa men răng.

Cách thực hiện:

  • Sử dụng kem đánh răng chứa baking soda 2 lần/ngày.
  • Chải răng nhẹ nhàng, tránh gây tổn thương nướu.

4.2. Dầu kèo (Oil Pulling)

Dầu kèo là phương pháp sử dụng dầu ăn (như dầu dừa, dầu mè) để loại bỏ vi khuẩn trong miệng. Một nghiên cứu năm 2015 cho thấy súc dầu với dầu dừa làm giảm 50% mảng bám và triệu chứng viêm nướu.

Hướng dẫn:

  1. Lấy 1 muỗng canh dầu dừa ấm.
  2. Súc dầu quanh miệng trong 5–10 phút.
  3. Nhổ bỏ dầu vào khăn giấy hoặc thùng rác.

Lưu ý: Không sử dụng dầu kéo làm phương pháp thay thế, nhưng nó có thể bổ trợ cho vệ sinh răng miệng hàng ngày.

4.3. Sử dụng máy tăm nước

Máy tăm nước sử dụng áp lực nước để loại bỏ mảng bám ở những vị trí chỉ nha khoa khó tiếp cận. Một đánh giá năm 2016 cho thấy máy tăm nước hiệu quả hơn 29% trong việc loại bỏ mảng bám so với chỉ nha khoa truyền thống.

Lợi ích:

  • Loại bỏ mảng bám ở kẽ răng và dưới nướu.
  • Massage nướu, cải thiện tuần hoàn máu.

4.4. Thực hành vệ sinh răng miệng tốt

  • Đánh răng 2 lần/ngày với kem đánh răng chứa fluoride.
  • Dùng chỉ nha khoa 1 lần/ngày để loại bỏ mảng bám giữa các kẽ răng.
  • Súc miệng với nước súc miệng chứa fluoride để tăng cường bảo vệ men răng.

5. Phòng ngừa mảng bám và vôi răng

5.1. Thay đổi chế độ ăn uống

  • Hạn chế đường, tinh bột và thực phẩm có tính axit (như nước ngọt, kẹo, nước ép cam quýt).
  • Tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu canxi và vitamin D để bảo vệ men răng.

5.2. Thay bàn chải định kỳ

Bàn chải đánh răng nên được thay mới mỗi 3 tháng hoặc khi lông bàn chải bị mòn.

5.3. Khám răng định kỳ

Khám nha sĩ 6 tháng/lần để làm sạch chuyên nghiệp, phát hiện và điều trị các vấn đề răng miệng kịp thời.

6. Tóm tắt

Mảng bám và vôi răng là nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý răng miệng như viêm nướu và sâu răng. Vệ sinh răng miệng đúng cách bao gồm đánh răng, dùng chỉ nha khoa và sử dụng máy tăm nước có thể giảm thiểu sự tích tụ mảng bám.

Các phương pháp tại nhà như súc dầu hoặc sử dụng kem đánh răng chứa baking soda có thể hỗ trợ thêm. Tuy nhiên, việc thăm khám nha khoa định kỳ là không thể thay thế, đặc biệt trong trường hợp vôi răng đã hình thành.

Hãy duy trì thói quen chăm sóc răng miệng tốt để bảo vệ sức khỏe răng miệng và sức khỏe toàn thân.

Tác giả: Phan Xuân Sơn, Bác sĩ chuyên khoa Răng Hàm Mặt, 10 năm kinh nghiệm, tốt nghiệp Đại học Y Dược TP.HCM

Tài liệu tham khảo:

Bài viết liên quan