MỤC LỤC
Nghiên cứu khoa học về mối liên quan
Nghiên cứu mới đã tiết lộ cách bệnh nướu răng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm tại các bộ phận khác trong cơ thể. Những phát hiện này cung cấp lời giải thích cho mối liên hệ giữa bệnh nướu răng và các bệnh lý liên quan đến viêm mãn tính như bệnh tim mạch, ung thư và các bệnh khác.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), hơn 42% người trưởng thành trên 30 tuổi tại Hoa Kỳ mắc bệnh nha chu (periodontal disease). Những nghiên cứu sâu hơn chỉ ra rằng tình trạng này liên quan đến một loạt các bệnh lý khác, bao gồm:
- Viêm khớp
- Bệnh tim mạch
- Tiểu đường
- Ung thư
- Bệnh hô hấp
- Sa sút trí tuệ
Cơ chế gây viêm toàn thân
Bệnh nha chu xảy ra khi vi khuẩn trong mảng bám răng kích thích hệ thống miễn dịch, gây ra phản ứng viêm. Theo thời gian, phản ứng viêm này làm tổn thương mô mềm và xương nâng đỡ răng.
Các thí nghiệm tại Đại học Toronto, Canada cho thấy bệnh nha chu kích hoạt các tế bào máu trắng gọi là bạch cầu trung tính (neutrophils). Những bạch cầu này khi được “kích hoạt” (primed) sẽ phản ứng quá mức với các nhiễm trùng khác trong cơ thể.
Bạch cầu trung tính giải phóng các phân tử tín hiệu, gọi là cytokine, làm gia tăng tình trạng viêm. Giáo sư Michael Glogauer, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết:
“Gần như là các tế bào bạch cầu này đang hoạt động ở số hai trong khi chúng chỉ nên ở số một. [Bạch cầu trung tính] có xu hướng giải phóng cytokine nhanh hơn, dẫn đến các hậu quả tiêu cực.”
Kết quả nghiên cứu này đã được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu Nha khoa (Journal of Dental Research).
Bệnh Nướu Răng và Phản Ứng Miễn Dịch Toàn Thân
Thí nghiệm trên động vật
Khi các nhà nghiên cứu gây bệnh nướu răng ở chuột, họ phát hiện:
Gia tăng bạch cầu trung tính trong tủy xương
- Điều này cho thấy phản ứng miễn dịch của toàn cơ thể (systemic immune response).
Ảnh hưởng đến các ổ viêm khác
- Những con chuột bị cả viêm phúc mạc (nhiễm trùng phúc mạc) và bệnh nha chu có số lượng bạch cầu trung tính tại vị trí nhiễm trùng cao hơn nhiều so với chuột chỉ bị viêm phúc mạc.
Thí nghiệm trên người
Để kiểm tra liệu phản ứng miễn dịch tương tự có xảy ra ở người, các nhà khoa học đã thực hiện một thí nghiệm với các tình nguyện viên:
Thiết lập viêm nướu
- Các tình nguyện viên không đánh răng hoặc dùng chỉ nha khoa trong 3 tuần, dẫn đến viêm nướu nhẹ (gingivitis).
Kích hoạt bạch cầu trung tính
- Phân tích máu cho thấy bạch cầu trung tính được “kích hoạt” để gây viêm, tương tự như quan sát trên động vật.
Hồi phục sau chăm sóc răng miệng
- Sau khi tình nguyện viên quay lại chăm sóc răng miệng, bạch cầu trung tính trở lại trạng thái ít phản ứng hơn.
Kết luận từ nghiên cứu
Các tác giả kết luận rằng:
“Tình trạng viêm mô nha chu có tác động toàn thân, làm tăng phản ứng miễn dịch bẩm sinh. Điều này cho thấy rằng bạch cầu trung tính có thể đáp ứng hiệp lực với các kích thích viêm từ xa, do đó góp phần vào mối liên hệ giữa bệnh nha chu và các tình trạng viêm khác.”
Bệnh Nướu Răng và Các Bệnh Lý Khác
Mối liên hệ với bệnh tim mạch
Viêm mãn tính do bệnh nha chu làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh về tim mạch, bao gồm:
- Xơ vữa động mạch: Các cytokine từ bạch cầu trung tính làm tổn thương thành động mạch.
- Đột quỵ và nhồi máu cơ tim: Phản ứng viêm kéo dài có thể dẫn đến hình thành cục máu đông nguy hiểm.
Mối liên hệ với ung thư
Một số nghiên cứu cho thấy bệnh nha chu có thể liên quan đến nguy cơ cao mắc:
- Ung thư miệng
- Ung thư tuyến tụy
- Ung thư phổi
Các cơ chế liên quan bao gồm viêm mãn tính, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và sự lây lan của vi khuẩn từ khoang miệng.
Mối liên hệ với COVID-19
Theo một nghiên cứu, bệnh nhân mắc bệnh nha chu có nguy cơ cao hơn gặp các kết quả tiêu cực khi mắc COVID-19. Cụ thể:
- Cơn bão cytokine: Bạch cầu trung tính được kích hoạt ở bệnh nha chu là yếu tố hàng đầu gây ra tình trạng này, dẫn đến suy cơ quan và tử vong.
- Suy hô hấp: Tình trạng viêm mãn tính làm trầm trọng thêm tổn thương ở phổi.
Giải Pháp và Hành Động
Phòng ngừa bệnh nha chu
Chăm sóc răng miệng hàng ngày
- Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày với kem đánh răng chứa fluoride.
- Sử dụng chỉ nha khoa để làm sạch kẽ răng.
Khám răng định kỳ
- Khám nha khoa ít nhất 6 tháng/lần để phát hiện sớm các vấn đề về nướu.
Chế độ ăn uống
- Hạn chế thực phẩm chứa đường, tăng cường thực phẩm giàu chất xơ và vitamin C.
Điều trị bệnh nha chu
Điều trị không phẫu thuật
- Cạo vôi răng và làm sạch sâu dưới nướu.
- Sử dụng thuốc kháng sinh tại chỗ hoặc toàn thân để giảm viêm.
Điều trị phẫu thuật
- Phẫu thuật loại bỏ túi nha chu hoặc ghép mô để tái tạo mô nướu.
Hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan
- Bệnh tim mạch: Quản lý viêm nha chu là một phần quan trọng trong điều trị tổng thể.
- COVID-19: Sàng lọc và điều trị bệnh nha chu có thể giảm nguy cơ biến chứng nặng.
Kết luận
Bệnh nha chu không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng mà còn có ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe toàn thân. Việc chăm sóc răng miệng và điều trị bệnh nha chu kịp thời không chỉ cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh lý viêm mãn tính khác.
