MỤC LỤC
Được viết bởi Bác sĩ Phan Xuân Sơn – Chuyên khoa Răng Hàm Mặt, ĐH Y Dược TP.HCM, 10 năm kinh nghiệm. Thành viên Hội Răng Hàm Mặt Việt Nam
Viêm nha chu là một bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến nhiễm trùng nướu, do vi khuẩn tích tụ trên răng và nướu gây ra. Bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng mà còn có nguy cơ dẫn đến các biến chứng toàn thân nếu không được điều trị kịp thời. Dưới đây là một cái nhìn toàn diện về nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và tiên lượng của viêm nha chu.

Các Giai Đoạn Của Viêm Nha Chu
Viêm nha chu thường tiến triển qua nhiều giai đoạn, từ nhẹ đến nặng nếu không được can thiệp đúng cách.
1. Viêm Nướu (Gingivitis)
Viêm nướu là giai đoạn đầu của viêm nha chu, đặc trưng bởi tình trạng viêm ở nướu.
- Triệu chứng:
- Nướu bị sưng, đỏ, và dễ chảy máu khi chải răng hoặc dùng chỉ nha khoa.
- Xuất hiện mảng bám (plaque), là một lớp vi khuẩn tích tụ trên bề mặt răng.
- Nguyên nhân:
- Mảng bám hình thành do vệ sinh răng miệng không tốt. Nếu không được loại bỏ, mảng bám cứng lại thành cao răng (tartar), tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
2. Giai Đoạn Sớm Của Viêm Nha Chu
Khi viêm nướu không được điều trị, vi khuẩn bắt đầu tấn công sâu hơn vào mô nướu.
- Triệu chứng:
- Nướu tụt, tạo thành các túi nha chu (pocket) giữa răng và nướu.
- Chảy máu nướu khi chải răng hoặc dùng chỉ nha khoa.
- Mất một phần xương nâng đỡ răng.
3. Viêm Nha Chu Trung Bình
Ở giai đoạn này, tổn thương trở nên nghiêm trọng hơn.
- Triệu chứng:
- Đau xung quanh răng.
- Răng trở nên lung lay do mất đi sự hỗ trợ của xương.
- Phản ứng viêm lan rộng, có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể.
4. Viêm Nha Chu Giai Đoạn Nặng
Đây là giai đoạn cuối của bệnh, với tổn thương không thể phục hồi.
- Triệu chứng:
- Mất mô liên kết và xương nâng đỡ răng.
- Răng lung lay nghiêm trọng, có thể rụng.
- Hơi thở rất hôi và vị khó chịu trong miệng.

Các Triệu Chứng Của Viêm Nha Chu
Triệu chứng của viêm nha chu phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và bao gồm:
- Nướu chảy máu khi chải răng hoặc dùng chỉ nha khoa.
- Hơi thở hôi kéo dài.
- Nướu tụt, để lộ chân răng.
- Răng lung lay hoặc thay đổi vị trí.
- Đau khi nhai.
- Tích tụ mảng bám hoặc cao răng.
- Phản ứng viêm toàn thân.
Lưu ý: Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng thường không rõ ràng và chỉ được phát hiện qua kiểm tra nha khoa định kỳ.

Nguyên Nhân Gây Viêm Nha Chu
Viêm nha chu thường bắt nguồn từ vệ sinh răng miệng kém, dẫn đến sự phát triển quá mức của vi khuẩn trong miệng.
1. Quá Trình Phát Triển
- Hình thành mảng bám: Vi khuẩn và thức ăn tích tụ trên răng, tạo thành một lớp dính gọi là mảng bám.
- Cao răng: Nếu không loại bỏ, mảng bám cứng lại thành cao răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển xuống chân răng.
- Túi nha chu: Phản ứng miễn dịch của cơ thể gây viêm, phá vỡ liên kết giữa nướu và chân răng, tạo ra túi nha chu.
- Tổn thương mô và xương: Vi khuẩn và độc tố phá hủy nướu, xương, và các mô nâng đỡ răng.
2. Yếu Tố Nguy Cơ
- Hút thuốc: Là yếu tố nguy cơ lớn nhất, làm giảm khả năng tự phục hồi của nướu.
- Bệnh tiểu đường: Gây suy giảm khả năng miễn dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
- Thay đổi nội tiết tố: Ở phụ nữ, nướu dễ bị viêm hơn trong thời kỳ kinh nguyệt, mang thai, hoặc mãn kinh.
- Di truyền: Làm tăng nguy cơ mắc bệnh nha chu dù vệ sinh răng miệng tốt.
- Dinh dưỡng kém: Thiếu vitamin C làm suy yếu khả năng tự phục hồi của nướu.
Chẩn Đoán Viêm Nha Chu
Việc chẩn đoán viêm nha chu được thực hiện qua các bước sau:
Khám lâm sàng:
- Nha sĩ kiểm tra xem nướu có sưng, đỏ, hoặc dễ chảy máu hay không.
- Sử dụng thăm dò nha chu để đo độ sâu của túi nha chu.
X-quang răng:
- Để xác định mức độ tổn thương xương.
Đánh giá mảng bám và cao răng:
- Nha sĩ loại bỏ mảng bám và cao răng để tránh tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Biến Chứng Của Viêm Nha Chu
Nếu không điều trị, viêm nha chu có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng:
- Mất răng.
- Áp xe nướu đau đớn.
- Tăng nguy cơ bệnh tim, tiểu đường, và bệnh hô hấp.
- Biến chứng khi mang thai, bao gồm sinh con nhẹ cân và tiền sản giật.
Điều Trị Viêm Nha Chu
Mục tiêu điều trị là loại bỏ vi khuẩn và mảng bám, đồng thời ngăn chặn sự tiến triển của bệnh.
1. Thực Hành Vệ Sinh Răng Miệng
- Đánh răng hai lần mỗi ngày bằng kem đánh răng chứa fluoride.
- Sử dụng bàn chải điện để tăng hiệu quả làm sạch.
- Dùng chỉ nha khoa hàng ngày.
- Không hút thuốc.
2. Làm Sạch Chuyên Nghiệp
- Cạo vôi răng: Loại bỏ cao răng và mảng bám.
- Làm nhẵn chân răng: Loại bỏ các điểm gồ ghề trên chân răng để ngăn vi khuẩn tích tụ.
3. Sử Dụng Kháng Sinh
- Dạng nước súc miệng, gel, hoặc viên uống để điều trị nhiễm trùng dai dẳng.
4. Phẫu Thuật
- Phẫu thuật lật vạt nướu: Làm sạch sâu dưới nướu.
- Ghép xương: Tái tạo xương đã mất.
Tiên Lượng Của Viêm Nha Chu
Viêm nha chu có thể được kiểm soát hiệu quả nếu được phát hiện và điều trị sớm. Tuy nhiên, tiên lượng phụ thuộc vào:
- Thói quen vệ sinh răng miệng: Duy trì chăm sóc răng miệng đúng cách.
- Tái khám định kỳ: Đảm bảo bệnh không tiến triển thêm.
- Hút thuốc: Ở người hút thuốc, viêm nha chu tiến triển nhanh hơn và khó điều trị hơn.
Kết Luận
Viêm nha chu là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm. Hãy duy trì thói quen vệ sinh răng miệng tốt và khám nha sĩ định kỳ để bảo vệ sức khỏe răng miệng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Nguồn tham khảo:
- Bartova J, et al. (2014). Periodontitis as arisk factor of atherosclerosis. DOI:
http://dx.doi.org/10.1155/2014/636893 - Stages and treatment of gum disease. (n.d.).
http://www.pittsburghdentalimplants.com/periodontal-disease/periodontal-disease-stages-treatment.html - Mayo Clinic Staff. (2017). Periodontitis:Overview.
http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/periodontitis/home/ovc-20315537 - Types of gum disease. (n.d.).
https://www.perio.org/consumer/types-gum-disease.html - Periodontal (gum) disease: Causes, symptoms, andtreatments. (2013).
https://www.nidcr.nih.gov/OralHealth/Topics/GumDiseases/PeriodontalGumDisease.htm