I. Giới thiệu: Răng chết là gì?
Bạn có cảm giác răng mình bị đổi màu, đau nhức âm ỉ hoặc nhạy cảm bất thường? Đó có thể là dấu hiệu của tình trạng răng chết, một vấn đề răng miệng nghiêm trọng cần được điều trị kịp thời.
Răng chết, hay còn gọi là răng không còn tủy, xảy ra khi mạch máu và dây thần kinh nuôi dưỡng răng bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến việc ngưng cung cấp máu cho răng. Điều này khiến răng dần mất đi sức sống và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe răng miệng nói chung.
Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về răng chết, từ nguyên nhân, triệu chứng cho đến cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả.
II. Nguyên nhân gây ra răng chết:
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng răng chết, bao gồm:
- Chấn thương: Va đập mạnh do tai nạn, chơi thể thao hoặc té ngã có thể làm tổn thương mạch máu và dây thần kinh trong răng, dẫn đến chết tủy.
Ví dụ: Tai nạn giao thông, chơi bóng đá, bị đánh vào mặt.
- Sâu răng: Sâu răng không được điều trị kịp thời sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công vào tủy răng, gây viêm tủy và cuối cùng là chết tủy. Theo một nghiên cứu năm 2016 [1], sâu răng là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm tủy và hoại tử tủy.
Giải thích: Vi khuẩn trong mảng bám sẽ phân hủy thức ăn thừa tạo thành axit, khi độ pH của mảng bám giảm xuống dưới mức bình thường, hay thấp hơn 5,5, axit bắt đầu hòa tan các khoáng chất và phá hủy men răng, tạo thành lỗ sâu [2]. Khi lỗ sâu ăn sâu vào tủy răng, vi khuẩn sẽ xâm nhập và gây viêm nhiễm.
- Răng bị nứt, vỡ: Các vết nứt, vỡ trên bề mặt răng tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào tủy răng, gây viêm nhiễm và chết tủy. Lực cắn bình thường ở người dao động trong khoảng từ 3 đến 30 kg [3] ; do đó, khi răng phải chịu lực vượt quá phạm vi này, chẳng hạn như nhai các vật cứng, tác động lực… xác suất cấu trúc răng bị hỏng sẽ tăng lên.
Phân biệt: Vết nứt có thể chỉ là những đường nứt nhỏ trên bề mặt men răng hoặc là những vết nứt lớn, sâu, ảnh hưởng đến cả ngà răng và tủy răng.
- Điều trị nha khoa nhiều lần: Việc điều trị nha khoa nhiều lần trên cùng một chiếc răng, đặc biệt là các thủ thuật xâm lấn như trám răng, mài cùi răng, có thể làm tổn thương tủy răng và dẫn đến chết tủy.
- Đau nhức: Cơn đau do răng chết có thể từ nhẹ đến dữ dội, âm ỉ hoặc đột ngột, kéo dài hoặc chỉ xuất hiện khi có tác động.
- Thay đổi màu sắc: Răng chết thường bị đổi màu, từ trắng ngà chuyển sang màu vàng, nâu, xám hoặc đen, do sự tích tụ của các sản phẩm phân hủy từ tủy răng.
- Sưng và đau nướu: Viêm nhiễm từ tủy răng chết có thể lan ra các mô xung quanh, gây sưng và đau nướu.
- Hơi thở có mùi hôi, vị giác thay đổi: Vi khuẩn trong tủy răng chết sẽ tạo ra khí gas có mùi hôi, gây hôi miệng và ảnh hưởng đến vị giác. Theo nghiên cứu, có khoảng 700 loại vi khuẩn sống trong miệng, và tối đa 350 loại trong số đó có thể có mặt trong miệng bạn bất cứ lúc nào. [5]
- Nhạy cảm: Răng chết có thể trở nên nhạy cảm với nhiệt độ (nóng, lạnh) hoặc khi cắn, nhai thức ăn.
- Xuất hiện mụn mủ trên nướu: Mụn mủ trên nướu, hay còn gọi là áp xe răng, là dấu hiệu cho thấy ổ viêm nhiễm đã lan rộng và hình thành túi mủ.
- Lây lan viêm nhiễm: Vi khuẩn từ tủy răng chết có thể lây lan sang các răng kế cận, gây viêm nướu, viêm nha chu, thậm chí là viêm xương ổ răng.
- Hình thành áp xe răng: Áp xe răng là tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng, gây đau đớn dữ dội, sưng mặt, sốt và có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết nguy hiểm đến tính mạng.
- Mất răng: Răng chết yếu hơn răng bình thường, dễ bị gãy, vỡ và cuối cùng là mất răng.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân: Vi khuẩn từ răng chết có thể xâm nhập vào máu và di chuyển đến các cơ quan khác trong cơ thể, gây ra các bệnh lý tim mạch, đột quỵ, tiểu đường, viêm khớp dạng thấp…
V. Phương Pháp Điều Trị Răng Chết:
Tùy thuộc vào mức độ tổn thương và tình trạng sức khỏe răng miệng của bạn, nha sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp:
1. Lấy tủy răng (Điều trị nội nha): Là một thủ thuật nha khoa giúp loại bỏ vi khuẩn và mô tủy bị viêm nhiễm bên trong răng, từ đó bảo tồn răng thật thay vì phải nhổ bỏ. [6]
- Mô tả: Nha sĩ sẽ tạo một lỗ nhỏ trên bề mặt răng để tiếp cận buồng tủy, sau đó sử dụng dụng cụ chuyên dụng để loại bỏ tủy răng bị viêm nhiễm, làm sạch và tạo hình ống tủy. Cuối cùng, ống tủy sẽ được trám bít bằng vật liệu nha khoa chuyên dụng để ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập trở lại (Quy trình lấy tuỷ răng theo hướng dẫn từ National Health Service (NHS), năm 2019) [7]
- Ưu điểm: Bảo tồn được răng thật, tránh được việc phải nhổ bỏ răng.
- Giải đáp thắc mắc:
- Lấy tủy răng có đau không? Với sự tiến bộ của kỹ thuật gây tê hiện đại, quá trình lấy tủy răng diễn ra nhẹ nhàng, êm ái và không gây đau đớn cho bệnh nhân. Các nghiên cứu cho thấy chỉ có 17% người bệnh từng điều trị tủy răng miêu tả đó là “trải nghiệm nha khoa đau đớn”. [8]
- Răng sau khi lấy tủy có bền không? Răng sau khi lấy tủy có thể tồn tại lâu dài trong miệng nếu được chăm sóc đúng cách. 90% trường hợp, răng đã lấy tuỷ được phục hồi tốt có thể tồn tại đến 10 năm. Vệ sinh răng miệng tốt sau khi điều trị tủy có thể giúp giữ cho răng khỏe mạnh trong nhiều năm tới. [9]
- Xem thêm: Bảng giá thực hiện lấy tuỷ răng.
2. Nhổ răng
- Khi nào cần nhổ răng? Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), điều trị tủy răng thường là lựa chọn ưu tiên khi có thể. Phương pháp này giúp bảo tồn răng thật, tiết kiệm chi phí hơn về lâu dài và mang lại hiệu quả thẩm mỹ cao [10]. Tuy nhiên, khi răng bị tổn thương quá nặng, không thể phục hồi bằng phương pháp lấy tủy hoặc khi tình trạng viêm nhiễm đã lan rộng, không thể kiểm soát bằng điều trị nội nha.
- Phương pháp thay thế răng đã mất: Chi phí nhổ răng và trồng thường cao hơn đáng kể so với điều trị tủy. [11]
- Cấy ghép implant: Cấy ghép implant là phương pháp phục hình răng tiên tiến nhất hiện nay, giúp khôi phục răng đã mất một cách toàn diện về cả thẩm mỹ và chức năng ăn nhai.
- Làm cầu răng sứ: Cầu răng sứ là phương pháp thay thế răng đã mất bằng cách sử dụng cầu răng được gắn cố định vào hai răng bên cạnh.
3. Không điều trị (Không khuyến khích):
- Nhắc lại: Không điều trị răng chết có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng và sức khỏe toàn thân.
Một ca lâm sàng điển hiển hình mà Bác sĩ Sơn đã điều trị:
- Bệnh nhân: Nam, 30 tuổi, có va đập mạnh vào răng cửa các đây 2 tháng khi chơi thể thao (bóng đá).
- Lý do đến khám: Răng bị đổi màu, càng ngày càng đen.
Khám lâm sàng:
– Răng cửa không có sâu răng lớn, không có lộ tủy, có tiền sử chấn thương.
– Chụp X-quang cho thấy tủy răng bị viêm nhiễm.
– Thử điện âm tính
Chẩn đoán: Chết tuỷ răng do chấn thương.
Phương án điều trị: Điều trị nội nha (điều trị tủy răng) và phục hồi răng sứ thẩm mỹ.
Kết quả: Sau 3 lần hẹn, bệnh nhân răng được phục hồi chức năng ăn nhai và thẩm mỹ.
VI. Phòng Ngừa Răng Chết:
Phòng ngừa luôn là giải pháp tốt nhất để bảo vệ sức khỏe răng miệng và tránh xa các bệnh lý nguy hiểm:
- Vệ sinh răng miệng đúng cách: Vệ sinh răng miệng hàng ngày tốt là cách tốt nhất để ngăn ngừa các vấn đề về sức khỏe lâu dài và các biến chứng liên quan đến răng, nướu và miệng [12]. Như Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (American Dental Association – ADA) khuyến nghị, đánh răng ít nhất 2 lần/ngày [13], sử dụng chỉ nha khoa hàng ngày [14] để loại bỏ mảng bám, thức ăn thừa bám trên răng và kẽ răng.
- Đeo máng bảo vệ răng: Đeo máng bảo vệ răng khi chơi thể thao hoặc tham gia các hoạt động có nguy cơ va đập mạnh vào vùng miệng.
- Khám răng định kỳ: Khám răng định kỳ 6 tháng/lần để nha sĩ kiểm tra, phát hiện và điều trị kịp thời các vấn đề răng miệng, bao gồm cả sâu răng và các tổn thương răng khác.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế đồ ngọt, đồ uống có ga, thức ăn chứa nhiều đường và tinh bột. Tăng cường rau xanh, trái cây và các thực phẩm tốt cho sức khỏe răng miệng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, tiêu thụ đường là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất gây sâu răng. Họ khuyến nghị nên giảm lượng đường tiêu thụ xuống dưới 10% tổng lượng calo nạp mỗi ngày. [15]
VII. Những Câu Hỏi Thường Gặp:
- Răng chết có thể tự lành không? Không. Răng chết không thể tự lành vì mạch máu và dây thần kinh đã bị tổn thương vĩnh viễn.
- Có thể để răng chết bao lâu? Bạn không nên trì hoãn việc điều trị răng chết. Hãy đến gặp nha sĩ ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường.
- Chi phí điều trị răng chết là bao nhiêu? Chi phí điều trị răng chết phụ thuộc vào phương pháp điều trị, tình trạng răng và cơ sở nha khoa bạn lựa chọn.
- Điều gì xảy ra nếu không nhổ răng chết? Không nhổ răng chết có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như đã đề cập ở phần IV.
IX. Về tác giả/người kiểm duyệt và nguồn tài liệu tham khảo:
Về Nha Khoa 3T:
Nha Khoa 3T tự hào là phòng khám nha khoa được cấp phép đầy đủ hoạt động dưới sự quản lý của Sở Y Tế TP.HCM (Giấy phép số: 07688/HCM-GPHĐ). Điều này đảm bảo sự tuân thủ chặt chẽ của chúng tôi đối với các tiêu chuẩn y tế và quy định nghiêm ngặt, mang đến cho bạn sự an tâm và tin tưởng tuyệt đối khi lựa chọn dịch vụ của chúng tôi.
Về tác giả bài viết:
Bài viết này được viết và kiểm duyệt bởi Bác sĩ Phan Xuân Sơn, người có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực lấy tuỷ răng. Với vài trò là giám đốc Nha Khoa 3T và chuyên môn sâu của Bác sĩ Sơn, đảm bảo rằng thông tin được cung cấp là chính xác, đáng tin cậy và được cập nhật liên tục.
Các bằng cấp và chứng chỉ khẳng định chuyên môn của Bác sĩ Sơn:
Phụ trách Nha Khoa 3T
Bác sĩ Phan Xuân Sơn
– Chuyên khoa Răng Hàm Mặt, tốt nghiệp ĐH Y Dược TP.HCM
– 10 năm kinh nghiệm.
– Hoàn tất chứng chỉ chỉnh nha niềng răng nâng cạo ĐH Y Dược Huế.
– Hoàn tất chứng chỉ cấy cấp Implant nâng cao Bv. Răng Hàm Mặt Trung Ương TP.HCM.
– Hoàn tất chứng chỉ cấp cứu trong Răng Hàm Mặt do Viện 115 cấp.
Đã giúp cho hơn 7000 bệnh nhân có được hàm răng và nụ cười khoẻ mạnh
Bài viết này được cập nhật y khoa lần cuối vào ngày 25 tháng 6 năm 2024, đảm bảo nó phản ánh các thực hành và chính sách mới nhất tại Việt Nam.
—
Bài viết nhằm cung cấp thông tin toàn diện và hướng dẫn cụ thể về vấn đề chết tuỷ răng, còn gọi là hoại tử tuỷ răng ở Việt Nam, giúp bạn có hướng chăm sóc nha khoa của mình với sự tự tin và yên tâm.
Nguồn tham khảo:
- Rechenberg D-K, et al. (2016). Biological markers for pulpal inflammation: A systematic review.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5127562/ - Sugars and dental caries. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14522753/
- Qiao F., Chen M., Hu X., et al. Cracked teeth and poor oral masticatory habits: a matched case-control study in China. Journal of Endodontics . 2017;43(6):885–889. doi: 10.1016/j.joen.2017.01.007. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28416310
- Morris AL, et al. (2020). Anatomy, head and neck, pulp (tooth). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557543/
- Oral microbiome: Unveiling the fundamentals, 2019. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6503789/
- What is a root canal? (n.d.). https://www.aae.org/patients/root-canal-treatment/what-is-a-root-canal/
- How it is performed: Root canal treatment. (2019). https://www.nhs.uk/conditions/root-canal-treatment/what-happens/
- Pak JG, et al. (2011). Pain prevalence and severity before, during, and after root canal treatment: A systematic review. https://www.aae.org/specialty/wp-content/uploads/sites/2/2017/07/ecfeacutedentalpainbonus1.pdf
- Root canal treatment. (2019). https://www.nhs.uk/conditions/root-canal-treatment/
- Root Canal vs Extraction. https://www.aae.org/patients/root-canal-treatment/what-is-a-root-canal/root-canal-vs-extraction/
- Parirokh M, et al. (2015). Choice of treatment plan based on root canal therapy versus extraction and implant placement: A mini review. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4509120/
- The tooth decay process: How to reverse it andavoid a cavity. https://www.nidcr.nih.gov/health-info/childrens-oral-health/tooth-decay-process
- The tooth decay process: How to reverse it and avoid a cavity. (2018). https://www.nidcr.nih.gov/health-info/tooth-decay/more-info/tooth-decay-process
- Brushing Your Teeth. https://www.mouthhealthy.org/all-topics-a-z/brushing-your-teeth/
- Moynihan P. (2016). Sugars and dental caries: evidence for setting a recommended threshold for intake. http://advances.nutrition.org/content/7/1/149.full
