img

Đau Nướu Răng, Nguyên Nhân Và Cách Điều Trị Đau Nướu

Tác giả: Phan Xuân Sơn, Bác sĩ chuyên khoa Răng Hàm Mặt, 10 năm kinh nghiệm, tốt nghiệp Đại học Y Dược TP.HCM

Đau nướu là một vấn đề phổ biến, ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng và chất lượng cuộc sống của nhiều người. Nướu bị đau, sưng hoặc chảy máu có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm các yếu tố vệ sinh răng miệng, bệnh lý, hoặc thói quen sinh hoạt. Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích chi tiết 12 nguyên nhân chính gây đau nướu, các triệu chứng liên quan và giải pháp điều trị dựa trên cơ sở khoa học.

1. Đánh răng và xỉa răng quá mạnh

Nguyên nhân: Việc đánh răng và xỉa răng quá mạnh tay, đặc biệt khi sử dụng bàn chải có lông cứng, có thể gây kích ứng hoặc tổn thương mô nướu. Tình trạng này thường thấy ở những người cố gắng làm sạch răng kỹ lưỡng nhưng không sử dụng kỹ thuật phù hợp.

Triệu chứng:

  • Nướu đau nhức, đỏ hoặc viêm.
  • Chảy máu nhẹ khi đánh răng hoặc xỉa răng.

Giải pháp:

  • Sử dụng bàn chải lông mềm, được Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) khuyến nghị.
  • Giảm áp lực khi đánh răng, tập trung vào kỹ thuật nhẹ nhàng.
  • Làm sạch răng bằng cách xỉa răng đúng cách, tránh làm tổn thương nướu.

2. Bệnh nướu (bệnh nha chu)

Nguyên nhân: Bệnh nướu thường xuất phát từ việc vệ sinh răng miệng không đầy đủ, dẫn đến sự tích tụ mảng bám và vi khuẩn. Bệnh nướu bao gồm hai dạng chính:

  • Viêm nướu: Giai đoạn đầu, có thể đảo ngược nếu xử lý kịp thời.
  • Viêm nha chu: Giai đoạn nặng hơn, gây tổn thương cấu trúc nâng đỡ răng, có thể dẫn đến mất răng.

Triệu chứng:

  • Nướu đỏ, sưng, và dễ chảy máu.
  • Hơi thở có mùi khó chịu (hôi miệng).
  • Nướu co rút, răng lung lay (trong viêm nha chu).

Giải pháp:

  • Đánh răng và xỉa răng ít nhất hai lần mỗi ngày.
  • Sử dụng nước súc miệng kháng khuẩn (chứa chlorhexidine hoặc cetylpyridinium).
  • Đến nha sĩ để làm sạch răng định kỳ và điều trị viêm nha chu.

3. Loét miệng (loét áp-tơ)

Nguyên nhân: Loét miệng, hay loét áp-tơ, là những vết loét đau xuất hiện trên nướu hoặc niêm mạc miệng. Nguyên nhân chưa được xác định rõ, nhưng các yếu tố liên quan bao gồm:

  • Nhiễm khuẩn hoặc virus.
  • Rối loạn miễn dịch.
  • Chấn thương nhỏ trong miệng (ví dụ: cắn vào má).

Triệu chứng:

  • Vết loét đỏ, có thể có lớp phủ trắng hoặc vàng.
  • Đau khi ăn uống hoặc nói chuyện.

Giải pháp:

  • Sử dụng gel hoặc nước súc miệng giảm đau (chứa benzocaine hoặc lidocaine).
  • Bổ sung vitamin B12 và axit folic nếu thiếu hụt.
  • Tham khảo ý kiến nha sĩ nếu vết loét kéo dài hơn 3 tuần.

4. Thuốc lá

Nguyên nhân: Sử dụng thuốc lá, bao gồm hút thuốc và nhai thuốc lá, gây tổn thương mô nướu và ảnh hưởng đến khả năng tự phục hồi của chúng. Thuốc lá cũng làm giảm lưu lượng máu đến nướu, dẫn đến suy giảm sức khỏe răng miệng.

Triệu chứng:

  • Nướu bị kích ứng, đau nhức.
  • Tăng nguy cơ mắc bệnh nướu và ung thư miệng.

Giải pháp:

  • Ngừng sử dụng thuốc lá để cải thiện sức khỏe nướu.
  • Thảo luận với bác sĩ về các liệu pháp hỗ trợ cai thuốc lá (như miếng dán nicotine).

5. Dị ứng với sản phẩm vệ sinh răng miệng

Nguyên nhân: Một số sản phẩm vệ sinh răng miệng (kem đánh răng, nước súc miệng) chứa các thành phần có thể gây dị ứng, như sodium lauryl sulfate (SLS).

Triệu chứng:

  • Khó chịu hoặc đau rát ở nướu sau khi sử dụng sản phẩm.
  • Nướu sưng hoặc đỏ.

Giải pháp:

  • Ngừng sử dụng sản phẩm nghi ngờ gây dị ứng.
  • Chuyển sang các sản phẩm không chứa chất gây kích ứng, như kem đánh răng dành cho răng nhạy cảm.

6. Dị ứng thực phẩm

Nguyên nhân: Một số người có thể bị dị ứng hoặc nhạy cảm với thực phẩm, gây phản ứng viêm hoặc đau nướu.

Triệu chứng:

  • Nướu bị kích ứng hoặc sưng sau khi ăn thực phẩm cụ thể.
  • Kèm theo các triệu chứng khác như ngứa, nổi mề đay.

Giải pháp:

  • Thực hiện chế độ ăn loại trừ (loại bỏ thực phẩm nghi ngờ trong 30 ngày, sau đó thử lại).
  • Tham khảo ý kiến bác sĩ dị ứng để kiểm tra và điều trị.

7. Bỏng nướu

Nguyên nhân: Tiếp xúc với thức ăn hoặc đồ uống quá nóng (như pizza hoặc cà phê) có thể làm bỏng mô nướu.

Triệu chứng:

  • Đau hoặc cảm giác bỏng rát tại vùng bị tổn thương.
  • Vùng nướu có thể đỏ hoặc bị phồng rộp.

Giải pháp:

  • Tránh thực phẩm hoặc đồ uống nóng cho đến khi vết thương lành.
  • Súc miệng bằng nước muối ấm để giảm đau và chống nhiễm khuẩn.

8. Thay đổi nội tiết tố

Nguyên nhân: Thay đổi hormone trong các giai đoạn như dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc mãn kinh có thể làm tăng lưu lượng máu đến nướu, gây sưng hoặc nhạy cảm.

Triệu chứng:

  • Nướu bị sưng hoặc chảy máu nhiều hơn bình thường.

Giải pháp:

  • Tham khảo ý kiến nha sĩ để được tư vấn và theo dõi.
  • Duy trì vệ sinh răng miệng tốt để giảm triệu chứng.

9. Áp xe răng

Nguyên nhân: Áp xe răng là tình trạng nhiễm trùng tại chân răng hoặc vùng mô xung quanh, thường do sâu răng hoặc viêm nha chu không được điều trị.

Triệu chứng:

  • Nướu sưng đỏ, đau dữ dội.
  • Có mủ hoặc chảy mủ tại vùng bị nhiễm trùng.

Giải pháp:

  • Điều trị tủy răng hoặc nhổ răng nếu cần.
  • Sử dụng kháng sinh theo chỉ định của nha sĩ.

10. Răng giả và hàm tháo lắp không vừa

Nguyên nhân: Răng giả hoặc hàm tháo lắp không vừa có thể gây kích ứng và tổn thương mô nướu.

Triệu chứng:

  • Đau hoặc kích ứng tại vùng tiếp xúc với răng giả.
  • Loét miệng do ma sát liên tục.

Giải pháp:

  • Điều chỉnh kích thước răng giả hoặc hàm tháo lắp tại nha sĩ.

11. Thiếu hụt vitamin

Nguyên nhân: Thiếu vitamin C (gây bệnh scorbut) hoặc vitamin B có thể làm suy yếu mô nướu, gây viêm và đau.

Triệu chứng:

  • Nướu sưng, dễ chảy máu.
  • Các vết loét hoặc nhiễm trùng thường xuyên trong miệng.

Giải pháp:

  • Bổ sung vitamin qua chế độ ăn hoặc thực phẩm chức năng.

12. Ung thư miệng

Nguyên nhân: Ung thư miệng có thể xuất hiện dưới dạng vết loét không lành ở nướu, má trong, hoặc lưỡi.

Triệu chứng:

  • Vết loét kéo dài hơn 2 tuần.
  • Đau hoặc khó chịu không rõ nguyên nhân.

Giải pháp:

  • Gặp nha sĩ hoặc bác sĩ chuyên khoa để chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Kết luận

Đau nướu có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ thói quen vệ sinh không phù hợp đến các bệnh lý nghiêm trọng. Việc duy trì vệ sinh răng miệng đúng cách, kết hợp với chế độ ăn uống và thăm khám nha khoa định kỳ, là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe nướu. Nếu bạn gặp phải triệu chứng kéo dài hoặc bất thường, hãy tham khảo ý kiến nha sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguồn tham khảo:

Bài viết liên quan