MỤC LỤC
Tổng quan khoa học về răng ê buốt
Răng ê buốt là một vấn đề sức khỏe răng miệng phổ biến, có thể khiến việc ăn uống trở nên khó chịu. Theo một nghiên cứu năm 2013, khoảng 1 trong 8 người đến phòng khám nha khoa gặp phải tình trạng răng ê buốt. Tình trạng này xảy ra khi lớp men răng bị mòn, khiến ngà răng bên dưới dễ bị kích thích bởi các yếu tố bên ngoài như nhiệt độ nóng, lạnh hoặc thực phẩm có tính axit.
Bài viết này sẽ trình bày các biện pháp khắc phục tại nhà hiệu quả, nguyên nhân tiềm ẩn, cách phòng ngừa, và khi nào nên gặp bác sĩ nha khoa để điều trị chuyên sâu.
Các biện pháp khắc phục tại nhà: Cơ sở khoa học
1. Súc dầu (Oil Pulling)
Súc dầu là một phương pháp y học Ayurvedic truyền thống có nguồn gốc từ Ấn Độ, được chứng minh là có lợi trong việc cải thiện sức khỏe răng miệng.
- Cơ sở khoa học:
Nghiên cứu cho thấy súc dầu bằng dầu mè có thể giảm triệu chứng viêm nướu (gingivitis). Một nghiên cứu thử nghiệm năm 2015 cũng kết luận rằng súc dầu dừa hàng ngày có thể làm giảm hình thành mảng bám và các dấu hiệu của viêm nướu. - Cơ chế tác động:
Súc dầu giúp giảm viêm nướu, từ đó giảm nguy cơ tụt nướu. Điều này gián tiếp làm giảm răng ê buốt, vì tụt nướu là một nguyên nhân chính làm lộ ngà răng. - Hướng dẫn thực hiện:
Ngậm 1 thìa cà phê dầu mè hoặc dầu dừa trong miệng, súc nhẹ nhàng trong 10–15 phút, sau đó nhổ ra. Không được nuốt dầu vì nó có thể chứa vi khuẩn và độc tố từ miệng.
2. Lá ổi (Guava Leaves)
Lá ổi từ lâu đã được sử dụng như một phương thuốc dân gian để giảm đau răng và viêm nướu.
- Cơ sở khoa học:
Một đánh giá năm 2017 ghi nhận rằng chiết xuất từ lá ổi chứa flavonoid, có tác dụng giảm đau, chống viêm và kháng khuẩn. - Cơ chế tác động:
Flavonoid trong lá ổi có thể làm dịu cơn đau và giảm vi khuẩn gây viêm trong khoang miệng, từ đó cải thiện tình trạng răng ê buốt. - Hướng dẫn thực hiện:
Nhai trực tiếp lá ổi tươi hoặc đun lá ổi trong nước nóng để làm nước súc miệng.
3. Gel đinh hương (Clove Gel)
Dầu và gel đinh hương đã được sử dụng từ lâu trong y học dân gian để làm dịu cơn đau răng.
- Cơ sở khoa học:
Nghiên cứu năm 2006 so sánh gel đinh hương với benzocaine – một chất gây tê nha khoa – cho thấy gel đinh hương có hiệu quả tương đương trong việc giảm đau do tiêm. - Cơ chế tác động:
Eugenol, thành phần hoạt tính chính trong đinh hương, có đặc tính giảm đau và kháng viêm mạnh. - Hướng dẫn thực hiện:
Bôi trực tiếp gel hoặc dầu đinh hương lên khu vực răng ê buốt. Tránh nuốt và chỉ sử dụng với liều lượng nhỏ.
4. Tỏi (Garlic)
Tỏi được biết đến với tác dụng kháng khuẩn mạnh và đã được sử dụng để điều trị đau răng trong y học dân gian.
- Cơ sở khoa học:
Một nghiên cứu năm 2011 kết luận rằng allicin – hợp chất hoạt tính trong tỏi – có đặc tính kháng khuẩn mạnh, đặc biệt hiệu quả trong việc tiêu diệt vi khuẩn gây sâu răng như Streptococcus mutans. - Cơ chế tác động:
Tỏi giúp làm giảm sự phát triển của vi khuẩn gây sâu răng, từ đó giảm nguy cơ và mức độ ê buốt răng. - Hướng dẫn thực hiện:
Nghiền nát một tép tỏi, trộn với muối và bôi lên răng ê buốt trong vài phút trước khi rửa sạch.
5. Súc miệng bằng nước muối (Saltwater Rinse)
Nước muối là một biện pháp khử trùng tự nhiên, giúp cải thiện sức khỏe răng miệng và giảm ê buốt răng.
- Cơ sở khoa học:
Nghiên cứu năm 2017 cho thấy nước muối có hiệu quả tương đương với chlorhexidine – một loại nước súc miệng kháng khuẩn – trong việc giảm mảng bám răng. - Hướng dẫn thực hiện:
Pha nửa thìa cà phê muối vào 240ml nước ấm, súc miệng trong 30 giây và nhổ ra. Lặp lại 2–3 lần mỗi ngày.
6. Gel capsaicin
Capsaicin, hợp chất gây cay trong ớt, có thể làm giảm đau khi bôi tại chỗ.
- Cơ sở khoa học:
Một bài đánh giá năm 2011 ghi nhận rằng capsaicin có thể làm tê các sợi thần kinh, giảm khả năng truyền tín hiệu đau. - Hướng dẫn thực hiện:
Bôi gel capsaicin lên khu vực răng hoặc nướu ê buốt. Chú ý sử dụng với liều lượng nhỏ vì capsaicin có thể gây kích ứng.
7. Fluoride
Fluoride là thành phần quan trọng trong việc bảo vệ men răng và giảm nguy cơ ê buốt răng.
- Cơ sở khoa học:
Một đánh giá năm 2013 kết luận rằng các sản phẩm chứa fluoride, khi kết hợp với liệu pháp giảm ê buốt, có thể làm giảm đáng kể tình trạng này. - Hướng dẫn sử dụng:
Sử dụng kem đánh răng, gel hoặc nước súc miệng chứa fluoride hàng ngày.
Nguyên nhân phổ biến của răng ê buốt
- Viêm nướu: Tình trạng viêm và tụt nướu do mảng bám.
- Sâu răng: Làm lộ ngà răng, gây ê buốt.
- Làm trắng răng: Gây kích ứng men răng.
- Đánh răng quá mạnh: Làm mòn men răng.
- Thực phẩm có tính axit: Bào mòn men răng.
- Nghiến răng: Gây tổn thương men răng.
Biện pháp phòng ngừa
- Đánh răng hai lần mỗi ngày bằng kem đánh răng chứa fluoride.
- Sử dụng chỉ nha khoa hàng ngày.
- Hạn chế đồ ăn chua, ngọt và có tính axit.
- Đeo máng chống nghiến răng khi ngủ.
- Đi khám nha sĩ định kỳ.
Khi nào nên gặp nha sĩ?
Nếu tình trạng răng ê buốt kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn cần đến gặp nha sĩ. Các phương pháp điều trị chuyên sâu bao gồm:
- Bôi fluoride tại phòng khám.
- Trám răng hoặc bọc mão răng.
- Ghép nướu phẫu thuật.
- Điều trị tủy răng.
Kết luận
Răng ê buốt là một tình trạng phổ biến nhưng có thể điều trị được. Các biện pháp khắc phục tại nhà được hỗ trợ bởi nghiên cứu khoa học có thể giúp giảm triệu chứng. Tuy nhiên, để duy trì sức khỏe răng miệng lâu dài, cần kết hợp với thói quen vệ sinh răng miệng tốt và thăm khám nha sĩ định kỳ. Các trường hợp ê buốt nghiêm trọng hoặc liên quan đến bệnh lý cần được điều trị bởi chuyên gia nha khoa.
Tác giả bài viết: Bác sĩ Phan Xuân Sơn, 10 năm kinh nghiệm. Thành viên Hội Răng Hàm Mặt Việt Nam
Tài liệu tham khảo:
- Alqareer, A., et al. (2006). The effect of clove and benzocaine versus placebo as topical anesthetics [Abstract].
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16530911 - Bachrach, G., et al. (2011). Garlic allicin as a potential agent for controlling oral pathogens [Abstract].
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21548800 - Anand, P., & Bley, K. (2011). Topical capsaicin for pain management: Therapeutic potential and mechanisms of action of the new high-concentration capsaicin 8% patch.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3169333/ - Cunha-Cruz, J., et al. (2013). The prevalence of dentin hypersensitivity in general dental practices in the northwest United States.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/pmid/23449905/ - Díaz-de-Cerio, E., et al. (2017). Health effects of Psidium guajava L. leaves: An overview of the last decade.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5412476/ - Borlinghaus, J., et al. (2014). Allicin: Chemistry and biological properties.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6271412/ - Kuptniratsaikul, V., et al. (2014). Efficacy and safety of Curcuma domestica extracts compared with ibuprofen in patients with knee osteoarthritis: A multicenter study.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3964021/ - Petersson, L. G. (2013). The role of fluoride in the preventive management of dentin hypersensitivity and root caries.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3586140/ - Peedikayil, F. C. et al. (2015). Effect of coconut oil in plaque related gingivitis — a preliminary report.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4382606/ - Sauro, S., et al. (2006). Oxalate-containing phytocomplexes as dentine desensitisers: An in vitro study [Abstract].
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16603120